چرا در نظر گرفتن سطوح محلی و جهانی در تحلیل مسایل اهمیت دارد
اندیشه
بزرگنمایی:
در این یادداشت به اختصار به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که چرا باید در تحلیل امور، مسایل محلی، استانی/ایالتی، ملی، منطقهای/قارهای، بینالمللی/چندجانبه، و جهانی/فراگیر را از هم تفکیک کرد.
سید مهدی تروهید
در این یادداشت به اختصار به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که چرا باید در تحلیل امور، مسایل محلی، استانی/ایالتی، ملی، منطقهای/قارهای، بینالمللی/چندجانبه، و جهانی/فراگیر را از هم تفکیک کرد.
مردمان هر گوشهوکنار از کره زمین، تاریخ خود را دارند، از نقطه عزیمت متفاوتی آغاز کردهاند، تجارب تاریخی متفاوتی را از سر گذراندهاند، وضعیت توسعهیافتگی متفاوتی دارند، و چشمانداز متفاوتی برای آینده خود دارند. احتمالا شنیدهاید که: جهانی فکر کنید و محلی عمل کنید (Think globally, act locally).
این گزاره را نخستین بار پاتریک گدس (Patrick Geddes)، برنامهریز و حافظ محیط زیست اسکاتلندی در سال 1915 معرفی بیان کرد. اما منظور او چه بود؟ شاید بتوان گفت این جمله به معنای توجه به مسائل بینالمللی و روندهای جهانی در هنگام برنامهریزی و تصمیمگیریهای محلی است. این مفهوم تاکید دارد که هر اقدام محلی باید با در نظر گرفتن تاثیرات و نیازهای جهانی انجام شود. در این رویکرد، تحلیلگران و تصمیمگیران علاوه بر توجه به ملاحظات عملی در عرصه محلی و ملی، باید از دانش بشری و دیدگاههای جهانی بهره ببرند. استراتژیها و اقدامات محلی را بهگونهای طراحی کنند که همسو با اهداف و چالشهای جهانی باشد، از تجربههای دیگران استفاده کنند، و از تاثیرات اقدامات خود بر دیگر شهروندان کره زمین غافل نباشند. تا به بهبود وضعیت کلی جهان -و از جمله محل زندگی خود- کمک کنند. موضوعاتی مانند توسعه اقتصادی، تجارت، پایداری محیط زیست، و صلح و امنیت بینالمللی را میتوان مثالی از این موضوعات دانست. این دیدگاه، به ما کمک میکند تا با در نظر گرفتن تأثیرات جهانی، تصمیماتی بگیریم که در سطح محلی قابلیت اجرا داشته و به بهبود وضعیت کلی جهان کمک کنند. به عبارت بهتر، چنین نگرشی میتواند به بهبود اثرگذاری و کارآیی تصمیمات محلی و تحقق اهداف جهانی کمک میکند.
اما با وجود همهم تنیدگی امور، تفکیک سطوح تحلیل (محلی، استانی/ایالتی/ملی، منطقهای، بینالمللی، و جهانی) در هنگام بررسی امور، به دلایل متعددی اهمیت دارد. این دلایل شامل تفاوتهای موجود در مسائل، منابع، ذینفعان، و تاثیرات مخصوص/مرتبط با هر سطح میشوند.
مسائل بینالمللی به مشکلات و موضوعاتی اشاره دارند که میان دو یا چند کشور رخ میدهند و نیاز به همکاری و تعاملات دیپلماتیک میان این کشورهاست و بقیه دولتها الزاما در آنها درگیر نیستند. به عبارت بهتر، این مسایل به روابط دوجانبه یا چندجانبه بین کشورها محدود میشوند. به عبارت بهتر مسایل بینالمللی تاثیر مستقیمی بر کشورهای خاصی دارد، و نقش دولتها در آن پررنگ است.
مسائل جهانی به مشکلات و موضوعاتی اشاره دارند که تمامی یا بخش عمدهای از جهان را تحت تاثیر قرار میدهند و محدود به مرزهای ملی نیستند و نیازمند تلاشها و همکاریهای گستردهتر در سطح بینالمللی هستند. این مسایل شامل اموریاند که گسترده و فراگیرتر از مسایل بینالمللیاند. برای مثال میتوان به تغییرات اقلیمی، پاندمیها، آلودگی محیط زیست، و بحرانهای انسانی مانند مهاجرت گسترده اشاره کرد.
از سوی دیگر مسائل محلی به مشکلات و موضوعاتی اشاره دارند که در یک منطقه یا جامعه خاص رخ میدهند و مستقیما بر زندگی روزمره افراد آن جامعه تاثیر میگذارند. این مسائل شامل موضوعاتی مانند حملونقل، خدمات شهری، آموزش محلی، و بهداشت عمومی میشوند. شاید بتوان گفت مهمترین و ملموسترین مسایل هر شهروندی روی کره زمین، مسایل محلی است و باید نیز چنین باشد. چرا که نمیتوان انتظار داشت که مردمانی در مشکلات محلی خود وامانده باشند و در عین حال به سرنوشت و نگرانیهای مردمانی دیگر در سایر نقاط جغرافیای جهان نگاهی معقول داشته باشند.
در مقابل، مسائل ملی گستردهتر و کلانترند به تمام کشور مربوط میشوند. این مسائل شامل سیاستهای اقتصادی، امنیت ملی، سیاستهای بهداشت عمومی در سطح کشور، و برنامههای توسعه ملی هستند. حل مسائل ملی نیازمند تصمیمگیریهای دولت مرکزی و سیاستگذاریهای گسترده است، در حالی که مسائل محلی بیشتر به مدیریت و اقدامهای محلی وابستهاند.
در ادامه به برشمردن مهمترین دلایل در نظر داشتن تفکیک سطوح مختلف تحلیل میپردازیم:
یک- تفاوت در اولویتها و جدول ترجیحات
مسائل محلی شامل مشکلات جامعه/شهر/روستای خاص میشوند که میتوانند شامل موضوعاتی مانند حمل و نقل، بهداشت عمومی، و زیرساختها باشند. در سطح ملی، مسائل گستردهتری مانند سیاستگذاریهای اقتصادی، امنیت ملی، و سیاستهای اجتماعی مدنظر قرار میگیرند. در سطوح بینالمللی و جهانی موضوعات بزرگتری مانند تغییرات اقلیمی، تجارت جهانی، و روابط دیپلماتیک مورد بررسی قرار میگیرند.
دو- تفاوت در منابع/امکانات/دسترسیها
در سطوح مختلف تحلیل، منابع مالی، انسانی، و فنی متفاوتی در دسترس است. به عنوان مثال، منابع مالی یک شهر کوچک به مراتب کمتر از منابع یک دولت ملی یا یک سازمان بینالمللی است. و یا اختیارات/مسئولیتهای یک رییس جمهور یا یک استاندار متفاوت است.
سه- تنوع ذینفعان
هر سطح تحلیل، ذینفعان و تاثیرگذاران متفاوتی دخالت دارند و باید دید منافع و نگرانیهای آنان در مسایل مختلف چیست و چگونه در تصمیمسازی و اجرای سیاستها موثرند. در مسائل محلی، شهروندان و مقامات محلی نقش کلیدی دارند. در مسائل ملی، دولتها و نهادهای ملی مهماند، و در مسائل بینالمللی، کشورها، سازمانهای بینالمللی و شرکتهای چندملیتی نقش ایفا میکنند.
چهار- تفاوت در تاثیرات و پیآمدها
تاثیرات سیاستها و تصمیمات در سطوح مختلف متفاوت است. مثلا یک تصمیم محلی ممکن است فقط بر جامعه محلی تاثیر بگذارد، در حالی که یک سیاست ملی میتواند تاثیرات گستردهتری در سطح کشور داشته باشد و تصمیمات بینالمللی و جهانی حتی تاثیرات جهانی دارند.
پنج- قوانین و مقررات متفاوت
قوانین و مقررات میتوانند بسته به سطح تحلیل متفاوت باشند. به عنوان مثال، قوانین محلی ممکن است با قوانین ملی یا مقررات بینالمللی متفاوت باشند، و تحلیلگران باید این تفاوتها را مدنظر داشته باشند. برای مثال قوانینی که در شورای شهر ِیک شهر تصویب میشود الزاما در شهر همسایه لازملااجرا نیستند.
شش- پیچیدگی و تعاملات میان سطوح مختلف
تعاملات پیچیدهای بین سطوح مختلف وجود دارد. مثلا یک مسئله زیستمحیطی میتواند از سطح محلی تا جهانی تاثیر بگذارد و حل آن نیازمند همکاری در سطوح مختلف باشد. در مسائل بینالمللی و جهانی، تفکیک سطوح تحلیل به تحلیلگران کمک میکند تا بهتر بفهمند که چگونه همکاریها و هماهنگیهای بینالمللی میتواند به حل مسائل کمک کند و چه نوع همکاریهایی در هر سطح مورد نیاز است.
در مجموع میتوان گفت تفکیک سطوح تحلیل به تحلیلگران کمک میکند تا مسائل را دقیقتر وارسی کنند، شرایط و امکانات موجود را بهتر لحاظ کنند، و استراتژیها و راهحلهای موثرتر و کارآمدتری را پیشنهاد دهند. به عبارت دیگر، این تفکیک باعث میشود تا بازیگران کلیدی و ذینفعان در هر سطح و تعامل آنها بهتر فهم شود.
- حزب اراده ملت ایران , حاما , افشین فرهانچی , احمد حکیمی پور , سوسیال دموکراسی , اصلاحات , اصلاح طلب , حسین اکبری بیرق , رحیم حمزه , پیام فیض , مسعود خادمی , زهره رحیمی