بزرگنمایی:
میرزا علیاکبر دهخدا در سال ۱۲۵۷ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود و در هفتم اسفندماه سال ۱۳۳۴ درگذشت. او سیاستمدار، نویسنده، ادیب، فرهنگنویس و شاعری تاثیرگذار بود. او چند دوره نماینده مجلس شورای ملی بود و مدتی نیز ریاست مدرسه علوم سیاسی را بر عهده داشت.
میرزا علیاکبر دهخدا در سال 1257 خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود و در هفتم اسفندماه سال 1334 درگذشت. او سیاستمدار، نویسنده، ادیب، فرهنگنویس و شاعری تاثیرگذار بود. او چند دوره نماینده مجلس شورای¬ملی بود و مدتی نیز ریاست مدرسه علوم سیاسی را بر عهده داشت.
دروس قدیم را از کسانی مانند حاج شیخ هادی مجتهد نجم آبادی و شیخ غلامحسین بروجردی فراگرفت. پس از تأسیس مدرسه سیاسی در تهران به همت میرزا حسن مشیرالدوله راهی آنجا شد و زبان فرانسه و دانشهای نوین مانند حقوق، حقوق بینالملل، جنگ و دیپلماسی، حقوق بین المل خصوصی، تاریخ و اقتصاد را آموخت. پس از فارغالتحصیلی از مدرسه سیاسی به استخدام وزارت خارجه درآمد و پس از چندی دهخدا همراه با معاون الدوله غفاری راهی اروپا شد. پس از بازگشت به ایران به عنوان نویسنده و سردبیر با همکاری جهانگیرخان و مرحوم قاسم¬خان، روزنامه به نام ِصور اسرافیل را منتشر کرد. ستون طنز ِچرندوپرند با نویسندگی دهخدا از معروفترین بخشهای این روزنامه بود. دهخدا به طنزنویسی صاحب سبک تبدیل شد.
دهخدا یکی از بنیانگذاران طنز در ایران است. سبک نگارش جدید این ستون در عالم روزنامه نگاری و نثر معاصر فارسی مکتب نوینی را پدید آورد. دهخدا با قلم طنز مفاسد اجتماعی و سیاسی آن روزگار را در روزنامه منتشر میکرد. سبک سادهنویسی او نیز از نخستینها در ادبیات معاصر فارسی به شمار میرود. پس از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی، میرزا جهانگیرخان به دار آویخته شد، صوراسرافیل توقیف شد و دهخدا نیز دستگیر و نفی بلد شد. او پس از چندی سر از پاریس و سپس سوییس درآورد. و توانست انتشار روزنامه صوراسرافیل را دوباره آغاز کند اما تنها موفق به انتشار سه شماره شد. دهخدا در فاصله برگشت به تهران تا آغاز جنگ جهانی اول به نگارش مقالات سیاسی و انتقادی مشغول بود. اما با آغاز جنگ جهانی و تعطیلی سه ساله مجلس، دهخدا به یکی از روستاهای چهارمحال و بختیاری ایران رفت. این دوره فراغت باعث شد تا دهخدا نخستین مواد لغت نامه خود را پی¬افکند. دهخدا پس از پایان جنگ به تهران بازگشت و تا آخر عمر از سیاست کناره گرفت و وقت خود را به خدمات علمی و فرهنگی اختصاص داد.
از دیگر آثار دهخدا میتوان به این موارد اشاره کرد: امثال و حکم، ترجمه عظمت و انحطاط رومیان، ترجمه روح القوانین اثر منتسکیو، فرهنگ فرانسه به فارسی، شرح حال ابوریحان بیرونی، حاشیه بر دیوان ناصر خسرو، تصحیحاتی بر دیوان سیدحسن غزنوی، تصحیحاتی بر دیوانهای حافظ، منوچهری، فرخی، مسعود سعد، سوزنی، و دیوان اشعار دهخدا. وطن پرستی، دادخواهی، رسواسازی ظالمان و حاکمان نالایق، و مبارزه با ریا از مهمترین مضامین اشعار و ظنرپزدازیهای دهخدا هستند. قطعهی «یاد آر» شاید مهمترین سرودهی دهخدا باشد که در سوگ میرزا جهانگیر صور اسرافیل سروه شده است. در بخشی از آن میخوانیم:
چون گشت ز نو زمانه آباد/ ای کودک دورهی طلائی
وز طاعت بندگان خود شاد/ بگرفت ز سر خدا، خدائی
نه رسم ارم، نه اسم شدّاد/ گِل بست زبان ژاژخائی
زان کس که ز نوک تیغ جلاد/ مأخوذ به جرم حق ستائی
پیمانهی وصل خورده یاد آر/ یادآر ز شمع مرده یادآر!
مرتضی صادقیان
- حزب اراده ملت ایران , حاما , افشین فرهانچی , احمد حکیمی پور , سوسیال دموکراسی , اصلاحات , اصلاح طلب , حسین اکبری بیرق , رحیم حمزه , پیام فیض , مسعود خادمی , زهره رحیمی