دیپلماسی و تجارت؛ داشتن روابط خارجه بدون تنش یک ضرورت است

بزرگنمایی:

با توجه به اینکه در عرصه دیپلماسی، «قدرت ملی» تنظیم‌کننده سازوکار عرضه و تقاضا است، آنگاه باید گفته شود تنش‌زدایی از روابط خارجه تابع بازگشت دیپلماسی به ذات و خاستگاه علمی خود، یعنی «مذاکره بر سر منافع ملی» و نه هیچ هدف دیگری (منافع جناحی) است.

به گزارش نشریه حزب اراده ملت ایران، با توجه به اینکه در عرصه دیپلماسی، «قدرت ملی» تنظیم‌کننده سازوکار عرضه و تقاضا است، آنگاه باید گفته شود تنش‌زدایی از روابط خارجه تابع بازگشت دیپلماسی به ذات و خاستگاه علمی خود، یعنی «مذاکره بر سر منافع ملی» و نه هیچ هدف دیگری (منافع جناحی) است.

دیپلماسی و تجارت؛ داشتن روابط خارجه بدون تنش یک ضرورت است

برای فهم برخی امور انسانی، اجتماعی و طبیعی لازم نیست تخصص، هوش بالا یا ویژگی خاصی داشته باشیم. به این دلیل ساده که بیشتر امور انسانی و اجتماعی در جوامع معاصر برخلاف قرون پیشین مبتنی بر تعاریف علمی (تولیدات خرد) تبیین و درک می‌شوند.
ازاین‌رو، چیستی و کارکرد امور اقتصادی، آموزشی و تربیتی، راه‌سازی یا ساختمان‌سازی، حقوقی، صنعتی، فرهنگی، دفاع ملی و ... بنا بر تعاریف علمی تبیین و درک می‌شوند.
به‌عنوان‌مثال، درک علمی و خرد بنیاد به ما می‌گوید که وظیفه نیروی انتظامی در همه جوامع و ساختارهای سیاسی کلان در جهان معاصر و انسان‌محور، صیانت از «جان و مال» شهروندان در مقابل دزدان، قانون‌شکنان، سوداگران بی‌اخلاق، تخریب‌کنندگان منافع و امنیت ملی و ... می‌باشد.
اگر بپذیریم که امور انسانی و اجتماعی مبتنی بر تعاریف و تبیین‌های علمی، فهم می‌شوند، آنگاه باید گفته شود که سازوکار پرتنش و پرهزینهِ اعمال‌شده در روابط خارجه غیرعلمی و غیرکاربردی است.به‌منظور حصول درکی شفاف و کاربردی از روابط خارجه، نکاتی بسیار کلی پیرامون مفهوم دیپلماسی ارائه می‌شود.
روابط بین‌الملل یک تعریف بیش ندارد. اینکه «کشورهای گوناگون برای تهیه و تأمین برخی نیازها (منافع) با دیگر کشورها رابطه برقرار می‌کنند». به عبارتی، داشتن روابط خارجه بدون تنش و سودمند یک گزینه و اختیار نیست، بلکه یک ضرورت و اجبار می‌باشد؛
بنابراین، «عرصه روابط بین‌الملل، عرصه دادوستد منافع است».در قرون پیش از عصر روشنگری رایج‌ترین روش و امکان تحقق منافع (نیازهای ملی)، «جنگ» بود. به تعبیری تحقق منافع از طریق جنگ به معنی منافع صفر یا صدی است.
بدین معنی که کشور پیروز همه منافع خود را محقق و کشور شکست‌خورده هیچ منفعتی به دست نمی‌آورد؛ اما با توسعه علوم انسانی و اجتماعی در عصر روشنگری، سازوکار دیپلماسی به‌عنوان روش تحقق منافع (ملی) جایگزین سازوکار جنگ شد.

دیپلماسی روش تحقق منافع (ملی) است

به بیانی بسیار کلی، دیپلماسی همان سازوکار عرضه و تقاضا در امور تجاری است. به عبارتی، دیپلماسی روش تحقق منافع (ملی) از طریق دادوستد بجای چنگ، می‌باشد.
برجسته‌ترین تفاوت میان تجارت و دیپلماسی این است که در عالم تجارت، «نیاز» تنظیم‌کننده بازار و سازوکار عرضه و تقاضا می‌باشد؛اما در عرصه دیپلماسی، «قدرت ملی» تنظیم‌کننده سازوکار عرضه و تقاضا می‌باشد.
به عبارتی، در عرصه دیپلماسی امتیازاتی که داده و گرفته می‌شود تابع اقتدار ملی یک کشور می‌باشد.روال و ساختار معمول در مذاکرات روابط بین‌الملل بدین گونه است که طرفین مذاکره خواسته‌هایی از یکدیگر دارند و به‌ضرورت برای تحقق خواسته‌های خود باید هزینه‌هایی بپردازند.
به بیانی مذاکرات در روابط بین‌الملل همانند روابط تجاری، توسط منطق و سازوکار سود و زیان مدیریت می‌شود.اگر تشبیه دیپلماسی و تجارت کاربردی و منطقی تلقی شود، آنگاه، روابط بین‌الملل را باید عرصه تجارت (و نه نظامی) تلقی کنیم.
ازاین‌رو، کاربردی، سودمند و ضروری خواهد بود تا متولیان و دست‌اندرکاران راهبر روابط خارجه در جهان‌بینی و درک خود از عرصه روابط خارجه، رقبای تجاری را جایگزین دشمنان سیاسی کنند. به عبارتی، کشورهای دیگر رقیب تجاری و نه دشمنان قسم خوردن تلقی شوند.
اصلی‌ترین چالش مدیریت روابط خارجه این واقعیت غیرکاربردی و پرهزینه می‌باشد که برخی متولیان و متصدیان راهبرد روابط خارجه، اقتدار را صرفاً قدرت نظامی و سخت تلقی کی کنند.
توان نظامی و سخت تنها یکی از مؤلفه‌های قدرت (ملی) استحال‌آنکه واقعیت امر در جهان توسعه‌یافته معاصر این است که توان نظامی و سخت تنها یکی از مؤلفه‌های قدرت (ملی) می‌باشد.
اینکه آموزش‌وپرورش پویا و انسان‌محور، آموزش عالی (دانشگاه‌های) پویا و مولد دانش کاربردی در عرصه‌های گوناگون، قابل‌دسترس بودن بهداشت و درمان همگانی، صنایع پیشرفته، حاکمیت قانون بجای حاکمیت افراد، «پایبند اخلاقی صاحب‌منصبان» و ... مؤلفه‌های دیگر قدرت می‌باشند.
اگر استدلال فوق پیرامون چیستی دیپلماسی، کاربردی و منطقی تلقی شود، آنگاه باید گفته شود تنش‌زدایی، سودمند کردن و قابل پیش‌بینی کردن روابط خارجه تابع بازگشت دیپلماسی به ذات و خاستگاه علمی خود، یعنی «مذاکره بر سر منافع ملی» و نه هیچ هدف دیگری (منافع جناحی) است.