بزرگنمایی:

با افزایش روزافزون شهرنشینی در دنیا، نیازها و رفاه کودکان در بسیاری از شهرهای دنیا به‌عنوان یک اولویت مهم موردتوجه قرارگرفته است. این شهرها به‌عنوان شهرهای دوستدار کودک شناخته می‌شوند. در این شهرها محیط‌های شهری برای پاسخگویی به نیازهای کودکان طراحی شده‌اند و به‌طوری‌که کودکان می‌تواند به مناطق بازی امن و جذاب، محیط‌های پاک و سالم و فرصت‌هایی برای آموزش و اجتماعی شدن دسترسی پیدا کنند. در حقیقت در طراحی شهرهای دوستدار کودک، هم نیازهای جوان‌ترین شهروندان برآورده می‌شود وهم در عین حال جوامعی سالم‌تر، عادلانه‌تر و پایدارتر ایجاد می‌شوند.

از مولفه‌های کلیدی شهر دوستدار کودک، دسترسی آسان به مناطق بازی امن و جذاب شامل پارک‌ها، زمین‌های بازی و سایر فضاهای بیرونی است که باتوجه‌به نیازهای کودکان طراحی شده‌اند. این مناطق امن، قابل‌دسترس و برای تشویق بازی خلاق و فعالیت بدنی طراحی شده‌اند و شاخصه مهم آن این است که این زمین‌ها برای همه کودکان با توانایی‌های متفاوت طرح و برنامه داشته طور یکه حتی کودکان با نیازهای ویژه را هم شامل می‌شوند.
تمرکز بر ایجاد محیط‌های پاک و سالم از مولفه‌های دیگر شهر دوستدار کودک است. این به معنای کاهش آلودگی، ترویج گزینه‌های حمل و نقل فعال مانند پیاده روی و دوچرخه سواری و اطمینان از دسترسی کودکان به غذای سالم و آب تمیز است. شهرهای دوستدار کودک سلامت و رفاه جوان‌ترین شهروندان خود را در اولویت قرار می‌دهند، زیرا سلامت جسمی و روانی آنها برای رشد و توسعه شهرها ضروری است.
آموزش همچنین یکی دیگر از اجزای حیاتی شهرهای دوستدار کودک است. این شهرها دسترسی به منابع آموزشی باکیفیت بالا، از جمله آموزش در دوران کودکی، آموزش ابتدایی و متوسطه، و برنامه‌های بعد از مدرسه را فراهم می‌کنند. شهرهای دوستدار کودک، آموزش را در اولویت قرار می‌دهند، تا کودکان بتوانند به پتانسیل کامل خود دست یافته و در آینده موفق باشند.
علاوه بر این مؤلفه‌ها، شهرهای دوستدار کودک نیازهای خانواده و جامعه مانند مسکن مقرون به صرفه، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، و سایر خدمات ضروری موردنیاز خانواده‌ها را فراهم می‌کنند. آنها همچنین مشارکت اجتماعی و شمول اجتماعی را در اولویت قرار می‌دهند و اطمینان حاصل می‌کنند که همه اعضای جامعه در شکل دادن به آینده شهر نظر دارند.
کودکان در مناطق شهری اغلب با چالش‌های اجتماعی و عاطفی منحصر به فردی روبرو هستند. آنها ممکن است در معرض خشونت، سوء مصرف مواد و سایر تأثیرات منفی در جوامع خود قرار بگیرند. شهرهای دوستدار کودک با سرمایه گذاری در برنامه‌هایی که حمایت از کودکان و خانواده‌ها را فراهم می‌کند، سعی در ایجاد جوامع قوی‌تر و انعطاف‌پذیرتر می‌کنند.
در نتیجه، ایجاد شهرهای دوستدار کودک برای ساختن محیط‌های شهری سالم، عادلانه و پایدار ضروری است. شهرهایی که در آن‌همه ساکنان از جوان‌ترین عضو جامعه تا سایرین می‌توانند در آن رشد کرده و به تکامل برسند.
در آینده نه‌چندان دور شهرها و کشورهایی موفق خواهند بود که سرمایه گذاری خوبی برای آینده کودکان خود داشته باشند.
کشورهای توسعه‌یافته از زمان‌های گذشته به این درک رسیده‌اند که برنامه‌های سیاست‌گذاری خود را باید بر پایه رشد و تعالی فرزندان خود انتخاب کنند و به این ترتیب خواهند توانست با گذشت زمان و با رشد همه جانبه کودکانشان آینده‌ای ارزشمند را برای همه مردمان خود فراهم کنند. این در حالی است که کشورهای جهان سوم به دلیل عدم درک موضوع به کودکان به عنوان اعضایی از جامعه نگاه می‌کنند که به دلیل کوچکی بودن از اهمیت چندانی برخوردار نبوده بنابراین برنامه‌ریزی برای کودکان از اولویت‌های سیاست آنها نیست و عموماً مسائل دیگری را در کشور خود دنبال می‌کنند. فارغ از آنکه کودکان امروز سکان دار آینده جوامع خود هستند و با ضعیف نگه‌داشتن آنها و توانایی‌هایشان در حقیقت کشور تضعیف شده و قادر به رقابت با سایر کشورها در هیچ‌کدام از عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و ... نخواهد بود.
متأسفانه ما در ایران شاهد این‌گونه نگرش‌ها برای کودکان این مرزوبوم هستیم. سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها برای کودکان به‌صورت مداوم با چالش‌های زیادی همراه است و سیاست‌ها عموماً یا به نتیجه نمی‌رسند و یا با تحمل مشقت فراوان توسط اندکی محدود مسئولین علاقه‌مند به حوزه کودک و نیز فعالین این حوزه به‌سرعت بسیار پایین به حرکت ادامه می‌دهند. متأسفانه چون پیگیری این سری از کارها عموماً قایل به شخص هم هست زمانی که این مسئولین در مسند دیگری به کار گمارده می‌شوند تمام سیاست‌ها ی در نظر گرفته شده با شکست مواجه می‌شوند.
نمونه عینی این موارد در بسیاری از شهرهای کشور ما از جمله شهر همدان هم وجود دارد. به گل نشستن حداقل کشتی‌هایی که برای برنامه‌ریزی توانمندی‌های آینده این کودکان به حرکت واداشته شده بود.
سیاست تبدیل شدن شهرهای ایران به شهر دوستدار کودک از سیاست‌های خوبی بود که شروع شد اما متأسفانه امروز با عدم اعتقاد واقعی مدیران دست‌وپنجه نرم می‌کند.
فارغ از اینکه هر شهری برای کودکان مناسب باشد برای همه مردم شهر هم مناسب است، اما شهرهای دوستدار کودک بالندگی و شادی و نشاط شهر را هم افزون می‌کنند.
ایجاد پارک‌های مهارت و خلاقیت، اتاق‌های بازی کودک، اتاق‌های مادر و کودک، تشکیل شوراهای کودکان برای شنیدن خواسته‌ها نیازهای کودکان در خصوص برنامه‌ریزی‌های شهری، تدوین اطلس‌های شهری کودکان، ایجاد فضاهای خلاق حضور کودک و خانواده در شهر و ساختن فضاهایی برای تعامل کودک و خانواده با انجام بازی‌های لذت‌بخش، در نظر گرفتن طراحی شهری برای بهره‌مندی کودکان شهر بدون نیاز آنها به والدین مثل طراحی مبلمان شهری، همه‌وهمه متوانند در رشد کودک مؤثر باشند که لازم است مد نظر مدیران تصمیم گیر قرار گرفته و در سیاست گذاری‌ها لحاظ شود.