بزرگنمایی:

مقامات روسی گفته‌اند که مؤسس گروه واگنر در هواپیمایی بود که در خارج از مسکو سقوط کرد. پریگوژین پس از سال‌ها فعالیت در سایه، ارتباط خود با گروه واگنر را قبول کرد و تا پیش از شورش از او می‌توان به وضوح به‌عنوان یکی از قدرتمندترین اطرافیان پوتین نام برد. برای کسی که زمانی نزدیک به یک دهه را در زندان گذرانده‌بود و سپس از هات‌داگ فروشی به مالکیت رستوران‌های زنجیره‌ای و... رسیده‌بود این یک صعود منحصربه‌فرد بود. طبق گزارش گاردین در مصاحبه با اطرافیان وی، او فردی باهوش و بی رحم بوده که برای رسیدن به خواسته‌هایش هیچ گاه کوتاه نمی‌آید. کسانی که او را می‌شناختند معتقدند، نه پول و نه قدرت تنها عامل محرک او نبوده است، اگرچه او در این راه مقدار زیادی از هر دو را جمع کرده است. در عوض، آنها می‌گویند که او تحت‌تأثیر هیجان تعقیب و گریز، با اعتقاد به مبارزه با نخبگان سیاسی فاسد به نمایندگی از مردم عادی و تمایل به درهم شکستن رقبای خود است.
اوگنی پریگوژین در سال 1961، نه سال پس از پوتین، در لنینگراد، سنت پترزبورگ کنونی به دنیا آمد. پدرش در جوانی درگذشت و مادرش در بیمارستان کار می‌کرد .پس از پایان مدرسه با تعدادی از جنایت‌کاران خرده‌پا بازداشت شد. طبق اسناد دادگاه او به 13 سال زندان محکوم شد و تا 1990 را پشت میله‌های زندان گذراند. وی در سال 1990 آزاد شد، در حالی که اتحاد جماهیر شوروی رو به زوال بود. او به سن پترزبورگ بازگشت. پریگوژین کار خود را با فروختن هات‌داگ شروع کرد. اما پریگوژین هدفش را بالاتر از صنعت فست‌فود قرار داده‌بود و می‌دانست چگونه ارتباطات مورد نیاز خود را برقرار کند. دیری نگذشت که پریگوژین سهامی در سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای داشت و در سال 1995 به این نتیجه رسید که زمان افتتاح یک رستوران با شرکای تجاری‌اش فرا رسیده است. ستاره‌های پاپ و تاجران دوست داشتند در رستوران‌های او غذا بخورند. پوتین نیز از این قاعده مستثنی نبود. او می‌توانست برای خشنود کردن هر کسی، برنامه‌ای داشته‌باشد و این قطعاً یکی از استعدادهای او بود. دیری نپایید که پریگوژین از طریق شرکت Concord، هلدینگ که او در دهه 1990 تأسیس کرده بود، قراردادهایی را برای انجام رویدادهای مهم دولتی به‌دست‌آورد. گام بعدی قراردادهای کلان دولتی بود. رسانه‌های روسی با استناد به سوابق ثبت مالی روسیه گزارش دادند که در سال 2012، او بیش از 10.5 میلیارد روبل (200 میلیون پوند) قرارداد برای تهیه غذا به مدارس مسکو گرفت.
زمانی که روسیه کریمه را در مارس 2014 ضمیمه کرد و بلافاصله پس از آن در شرق اوکراین مداخله نظامی کرد، باوجوداینکه شرکت‌های نظامی خصوصی در روسیه غیرقانونی بودند، اما چندین گروه به وجود آمدند که به نظر می‌رسید اقدامات خود را با وزارت دفاع هماهنگ می‌کردند. واگنر تا حد زیادی برجسته‌ترین آنها بود .یک مقام سابق وزارت دفاع با رد این گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه واگنر از ابتدا پروژه اطلاعات نظامی GRU روسیه بوده است، گفت: “من فکر می‌کنم پریگوژین آن را به پوتین ارائه کرد و او موافقت کرد، که این روش کار می‌کند. “ظهور سریع پریگوژین باعث عصبانیت برخی از مقامات وزارت دفاع شد، تنش‌هایی که در طول سال‌ها با گسترش بیشتر عملیات‌های او افزایش یافت. یک لحظه کلیدی برای پریگوژین در اواخر سال 2015 بود که پوتین تصمیم گرفت برای حمایت از رژیم بشار اسد در سوریه مداخله نظامی کند. پریگوژین قراردادهایی را برای غذا و آذوقه به‌دست‌آورد و همچنین نیروهای واگنر خود را به آنجا اعزام کرد. در سوریه، واگنر ابتدا خود را به‌عنوان یک نیروی جنگی قدرتمند تثبیت کرد و این گروه نقش برجسته‌ای را در مداخله مسکو ایفا کرد. مبارزان واگنر بدون مجازات در سوریه عمل کردند و به جنایات جنگی متعدد متهم شدند. در یک حادثه، مردانی که با واگنر مرتبط بودند در حال بریدن سر و تکه تکه‌کردن یک مرد سوری به تصویر کشیده شدند. سپس او به نقش داشتن در انتخابات آمریکا متهم شد. پریگوژین در این مرحله هنوز یک شخصیت عمیقاً مخفی بود، روزنامه‌نگاران روسی که فعالیت‌های پریگوژین را بررسی می‌کردند نیز با تهدید یا ارعاب مواجه می‌شدند. از همه شوکه‌کننده‌تر، سه روزنامه‌نگار روسی که در سال 2018 برای تحقیق در مورد فعالیت‌های واگنر به جمهوری آفریقای مرکزی سفر کردند، در یک کمین که به نظر می‌رسید به‌خوبی برنامه‌ریزی شده و هماهنگ شده بود، کشته شدند. در این زمان، فعالیت‌های پریگوژین به حداقل 10 کشور در آفریقا گسترش یافته‌بود.
پریگوژین اگرچه هیچ مقام رسمی نداشت، اکنون مکرراً در جلسات سطح بالای مربوط به قراردادهای دفاعی شرکت می‌کرد. او حتی در آوریل 2018 در یک دیدار دوجانبه بین پوتین و رئیس‌جمهور ماداگاسکار، هر راجائوناریمپیانینا، در کرملین شرکت کرد، دیداری که منتشر نشد اما نیویورک‌تایمز در مورد آن گزارش داد .در واقع، پوتین اعتراف می‌کرد که پریگوژین برای او همان چیزی است که او به‌اشتباه فکر می‌کرد سوروس برای دولت ایالات متحده است: ابزاری برای مداخله در خارج از کشور در حالی که قابلیت انکار قابل قبول را حفظ می‌کند. تصمیم سرنوشت‌ساز پوتین برای انجام یک حمله تمام‌عیار به اوکراین در فوریه سال گذشته، الزام انکار قابل قبول را حذف کرد. پریگوژین پس از سال‌ها انکار ارتباط با واگنر، پیروزمندانه در سپتامبر اعلام‌کرد که این گروه را در سال 2014 تأسیس کرده است. در ماه‌های اخیر، پریگوژین مکرراً بیانیه‌هایی را منتشر کرده است که در آن به خائنان فرضی در نخبگان سیاسی حمله می‌کند که در خارج از کشور تعطیلات می‌گذرانند و رویای شکست روسیه در جنگ را می‌بینند. پریگوژین ادعا داشت که در دولت پوتین بسیاری هستند که می‌خواهند “در مقابل عمو سام به‌زانو در بیایند.” پریگوژین پس از انتقاد شدید از تهاجم به اوکراین به‌عنوان جنگ غیرضروری و مبتنی بر فرضیه‌های نادرست، شورشی مسلحانه علیه رهبری نظامی روسیه را رهبری کرد. او در رأس هزاران سرباز مزدور، کنترل مقر نظامی جنوب روسیه در روستوف-آن-دون، مرکز رسمی فرماندهی تهاجم را به‌دست گرفت و خواستار استعفای وزیر دفاع شد. رئیس ستاد سپس ستونی از نیروها و تانک‌ها را در بزرگراه اصلی به‌سمت مسکو فرستاد. این ستون توسط هلیکوپترهای وفادار به پوتین مورد حمله قرار گرفت و تعدادی از آنها سرنگون شدند. در عرض چند ساعت توافقی منعقد شد که در آن پریگوژین به نام جلوگیری از خونریزی بیشتر که می‌توانست به جنگ داخلی منجر شود، شورش خود را لغو کرد. افراد او اجازه یافتند به اردوگاه‌های خود در شرق اوکراین تحت اشغال روسیه بازگردند، در حالی که به او وعده مصونیت از تعقیب قضائی و عبور امن به تبعید در بلاروس داده شد. پوتین گفت که نیروهای واگنر به‌دلیل نقش قهرمانانه خود در جنگ در اوکراین از مجازات در امان هستند.
این بحران نقطه اوج تنش فزاینده بین مقامات ارشد نظامی روسیه و نیروهای واگنر بود که در بسیاری از نبردهای کلیدی در اوکراین شرکت داشتند. در فیلم‌های ویدئویی، پریگوژین اغلب با آنها در خط مقدم تصویر می‌شد. آنها پس از ماه‌ها نبرد با سربازان اوکراینی در ماه می 2023، در هنگام تصرف شهر کوچک باخموت متحمل تلفات متعدد شدند. پس از تصرف شهر ویران‌شده، پریگوژین افراد خود را بیرون کشید و ویرانه‌های باخموت را به نیروهای رسمی روسیه، که عمدتاً از سربازان ناخواسته تشکیل شده‌بودند، سپرد. بر خلاف شبه نظامیان واگنر که دستمزد خوبی داشتند، این گروه شامل جنایتکاران بود که قول آزادی از زندان را در صورت پیوستن به ارتش به آنها داده‌بودند. سبک پوتین این بود که با کارکنان ارشد خود «تفرقه بینداز و حکومت کن» بازی کند، و تا زمان طغیان پریگوژین، رئیس‌جمهور روسیه هیچ اقدامی برای پایان دادن به دشمنی بین پریگوژین و شویگو انجام نداد. در واقع به نظر می‌رسید که شویگو در حال برنده شدن است. در 14 ژوئن پوتین اعلام کرده بود که نیروهای واگنر تحت کنترل وزارت دفاع قرار خواهند گرفت. پریگوژین با شورش خود ظاهراً امیدوار بود که از ادغام واگنر با ارتش عادی جلوگیری کند و پوتین را در عمل انجام شده گذارد. او همچنین امیدوار بود که سایر ژنرال‌ها را متقاعد کند تا علیه شویگو به میدان بروند تا عملکرد روسیه در میدان‌های نبرد اوکراین را بهبود بخشند. او به‌ویژه می‌خواست حمایت ژنرال سرگئی سوروویکین، فرمانده سابق نیروهای روسیه در سوریه را که با موفقیت در اوکراین جنگیده‌بود، به‌دست‌آورد. اما سوروویکین شورش پریگوژین را محکوم کرد و از نیروهای روسیه خواست در برابر آن مقاومت کنند. این ممکن است یک عامل کلیدی در تصمیم پریگوژین برای معامله با پوتین و خنثی کردن قیام بوده باشد.
 کمیته تحقیقات روسیه تأیید کرده است که یوگنی پریگوژین، رئیس گروه مزدوران واگنر، در میان افراد کشته شده در سانحه هوایی بوده است. این کمیته گفت که پس از آزمایشات پزشکی قانونی، همه 10 جسد کشف شده در محل شناسایی‌شده‌اند. این اعلامیه گمانه‌زنی‌ها در مورد سرنوشت پریگوژین را برانگیخت. او به داشتن بدل و استفاده از چندین پاسپورت و لباس مبدل در سفر معروف بود. پیش از این دو بار گزارش‌های نادرستی از مرگ او منتشر شده بود، از جمله پس از سقوط هواپیما در جمهوری دموکراتیک کنگو در سال 2019. در بیانیه روسیه هیچ جزئیاتی در مورد علت سقوط هواپیما که دو ماه پس از شورش کوتاه مدت پریگوژین رخ داد ارائه نکرد.
مقامات آمریکایی و غربی گفته‌اند که این هواپیما احتمالاً بر اثر انفجار عمدی سرنگون شده‌است که منجر به سقوط آن در میدانی در حدود 185 مایلی (300 کیلومتری) شمال مسکو شده‌است. سوء ظن‌ها به‌سرعت متوجه ولادیمیر پوتین شد و مقامات آمریکایی و غربی گفتند که به‌احتمال‌زیاد او معمار این حادثه بوده است، زیرا شورش مسلحانه پریگوژین به‌عنوان جدی‌ترین چالش برای رهبر روسیه در 23 سال تسلط وی بر قدرت شناخته شده‌است. کرملین ترور پریگوژین را رد کرده و ارزیابی‌های اطلاعاتی غرب از دخالت احتمالی پوتین را “دروغ مطلق” توصیف کرده است. پوتین از آن زمان با صدور فرمانی که واگنر و سایر جنگجویان شرکت نظامی خصوصی را ملزم به سوگند وفاداری به روسیه می‌کند، به‌سرعت از مرگ پریگوژین بهره برد. پوتین گفت که مسافران هواپیما “سهم قابل‌توجهی” در جنگ در اوکراین داشته‌اند. ما این را به‌خاطر داریم. ما می‌دانیم و فراموش نمی‌کنیم.»