سعادت حنیفیان 

درود بر دوستان،
صحبت‌های مطرح‌شده درباره مشکلات سیاسی و اجتماعی بسیار بجا و ارزشمند بود. به همین دلیل تصمیم گرفتم وقتم را به بیان مشکلات زیست‌محیطی اختصاص دهم؛ مسائلی مانند کمبود آب، فرونشست زمین، مدیریت پسماند و موارد مشابه.
کشور ما در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک قرار دارد. زمانی که نیاکان ما سامانه بدیع و نوآورانه‌ای همچون قنات را ایجاد کردند، جمعیت ایران تنها حدود یک میلیون نفر بود و این منابع آبی بر اساس شبکه اکولوژیکی آن زمان برای همان جمعیت کافی بود. پنجاه سال پیش، جمعیت کشور به 36 میلیون نفر رسید و مصرف منابع آبی متناسب با آن رشد یافت. با این حال، ضرورتی وجود نداشت که تمام تولیدات کشاورزی ما بر پایه همین منابع محدود گسترش یابد.
متأسفانه، از 50 سال پیش به نام مدرنیزاسیون، سیاست‌های نادرستی اتخاذ شد؛ از جمله صدور مجوز برای حفر چاه‌های عمیق. در کشوری با میانگین بارش سالانه 250 میلی‌متر، تا دهه 80 حدود 350 هزار حلقه چاه عمیق حفر شده بود. این عدد تا ابتدای دهه 90 به 850 هزار چاه رسید! یعنی طی تنها هشت سال، رشد 150 درصدی در صدور مجوزهای چاه‌های عمیق را شاهد بودیم، آن هم در حالی که چاه‌های غیرمجاز نیز به معضل بزرگی تبدیل شده بودند.
چه حفر چاه‌های مجاز و چه غیرمجاز، هر دو اقدامی بسیار نادرست بود که اثرات مخرب آن را امروز به وضوح مشاهده می‌کنیم.
در حال حاضر، مهم‌ترین مسئله کشور، از اقتصاد و سیاست گرفته تا تمامی حوزه‌های دیگر، مسئله محیط زیست است. ما با یک بحران زیست‌محیطی بسیار جدی روبرو هستیم، اما همچنان به شدت از عمق و ابعاد این خطر غافلیم. اگر این روند ادامه پیدا کند، در آینده‌ای نه‌چندان دور، بسیاری از نقاط کشور، از جمله تهران و اصفهان، با موج مهاجرت معکوس مواجه خواهند شد.
از تمام دوستان فعال و علاقه‌مند در این حوزه خواهش می‌کنم که تنها به مشکلات پسماند یا پساب بسنده نکنند، بلکه به مسائل کلانی همچون نابودی جنگل‌ها، تخریب منابع طبیعی، فرسایش خاک و دیگر موضوعات مرتبط نیز توجه ویژه‌ای داشته باشند. باید با تشکیل تیم‌های متخصص و دلسوز، تعامل و همکاری با دولت، و تحریک و تشویق مسئولان، کارگروه‌های بحران را در تمامی استان‌ها راه‌اندازی کنیم.
تهدیداتی همچون کمبود منابع آبی، گسترش ریزگردها، فرونشست زمین، آلودگی آب و هوا و بسیاری مسائل دیگر بسیار خطرناک‌تر از آن چیزی هستند که تصور می‌کنیم. حتی همین پساب‌ها که کمتر به آن‌ها توجه می‌شود، به آب‌های سالم و محدود ما نفوذ می‌کنند و روزی خواهد رسید که دیگر هیچ منبع آبی سالمی برای استفاده باقی نخواهد ماند.
آنقدر گرم است بازار مکافات عمل
گر به دقت بنگری، هر روز، روز محشر است.