محمد مهدی میرصادقی 

آیا از زندگی در شهری که در آن ترافیک سنگین، آلودگی هوا، کمبود امکانات تفریحی و... وجود دارد، خسته شده‌اید؟ آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه می‌توانیم شهر خود را به مکانی بهتر برای زندگی تبدیل کنیم؟ پاسخ این سوال‌ها در گرو مدیریت صحیح شهری است. با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهری و پیچیده‌تر شدن چالش‌های پیش روی شهرها، نیاز به مدیران شهری کارآمد و متخصص بیش از پیش احساس می‌شود. متأسفانه، آمارها نشان می‌دهند که در کشور ما تعداد مدیران شهری متخصص به اندازه کافی وجود ندارد. به همین دلیل، برگزاری دوره‌های آموزشی مدیریت شهری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این دوره‌ها، دانشجویان با آخرین روش‌های مدیریت شهری آشنا شده و مهارت‌های لازم برای حل مشکلات شهری را کسب خواهند کرد. در ادامه این مقاله، به اهمیت آموزش مدیریت شهری و مزایای شرکت در این دوره‌ها خواهیم پرداخت.

تعریف و اهمیت مدیریت شهری

تعریف مدیریت شهری
مدیریت شهری را می‌توان به طور خلاصه، فرآیند برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل منابع یک شهر برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی شهروندان تعریف کرد. این فرآیند شامل طیف وسیعی از فعالیت‌ها از جمله برنامه‌ریزی شهری، حمل‌ونقل، محیط زیست، خدمات شهری، توسعه اجتماعی و اقتصادی و مشارکت شهروندان می‌شود.
به عبارت دیگر، مدیریت شهری تلاش می‌کند تا با استفاده از منابع موجود، شهری کارآمد، پایدار و پاسخگو به نیازهای شهروندان ایجاد کند. این فرآیند نیازمند یک دیدگاه جامع و همه‌جانبه است که همه ابعاد زندگی شهری را در نظر بگیرد.

اهمیت مدیریت شهری
اهمیت مدیریت شهری در دنیای امروز که بیشتر جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. قطعا تا به امروز به این موضوع پرداخته‌اید که چرا مدیریت شهری در زندگی شهروندان اهمیت دارد. برخی از مهم‌ترین دلایل اهمیت مدیریت شهری عبارتند از:
توسعه پایدار: مدیریت شهری نقش کلیدی در دستیابی به توسعه پایدار شهری ایفا می‌کند. با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده بهینه از منابع، می‌توان از تخریب محیط زیست جلوگیری کرده و شهری با کیفیت زندگی بالا برای نسل‌های آینده ایجاد کرد.
بهبود کیفیت زندگی شهروندان: مدیریت شهری با ارائه خدمات شهری مناسب، ایجاد فضاهای سبز، بهبود حمل‌ونقل عمومی و کاهش آلودگی، به طور مستقیم بر کیفیت زندگی شهروندان تأثیر می‌گذارد.
توسعه اقتصادی: مدیریت شهری با ایجاد زیرساخت‌های مناسب، جذب سرمایه‌گذاری و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، به رشد اقتصادی شهر کمک می‌کند.
کاهش نابرابری‌های اجتماعی: مدیریت شهری می‌تواند با ارائه خدمات برابر به همه شهروندان، کاهش فقر و ایجاد فرصت‌های برابر برای همه، به کاهش نابرابری‌های اجتماعی کمک کند.
مدیریت بحران‌ها: مدیریت شهری نقش مهمی در آمادگی برای مقابله با بحران‌هایی مانند زلزله، سیل و آتش‌سوزی دارد. با داشتن برنامه‌های مدیریت بحران، می‌توان خسارات ناشی از این حوادث را کاهش داد.
افزایش مشارکت شهروندان: مدیریت شهری با تشویق مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای پروژه‌های شهری، به تقویت حس تعلق و مسئولیت‌پذیری در بین شهروندان کمک می‌کند.
به طور خلاصه، مدیریت شهری یک فرآیند پیچیده و چند وجهی است که تأثیر مستقیمی بر زندگی روزمره شهروندان دارد. با داشتن یک مدیریت شهری کارآمد و موثر، می‌توانیم شهرهایی با کیفیت زندگی بالا، پایدار و پاسخگو به نیازهای شهروندان ایجاد کنیم.

با واقعیت روبرو شویم
در ادامه، برای آشنایی بیشتر با واقعیت های دنیای امروزی و اهمیت مدیریت تخصصی شهر، نگاهی به آمارهایی درباره معضلات شهری می‌اندازیم. 
رشد سریع جمعیت شهری و شهرنشینی: طبق پیش‌بینی‌ها، تا سال 2050 بیش از 68 درصد از جمعیت جهان در شهرها زندگی خواهند کرد.
تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی: بر اساس گزارش سازمان جهانی هواشناسی، دمای جهانی در سال 2020 حدود 1.2 درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش از صنعتی شدن بوده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان قرن جاری این افزایش به 1.5 تا 2 درجه سانتی‌گراد برسد. در نتیجه، در یک دهه اخیر شاهد افزایش 45 درصدی در وقوع بلایای طبیعی بوده‌ایم.
ترافیک و حمل‌ونقل: طبق گزارش بانک جهانی، ترافیک شهری در مناطق کلان‌شهرها باعث اتلاف روزانه بیش از 60 میلیارد ساعت وقت می‌شود و این امر هزینه‌ای برابر با 120 میلیارد دلار در سال را به این شهرها تحمیل می‌کند.
فقر و نابرابری اجتماعی: طبق گزارش برنامه توسعه ملل متحد (UNDP)، در سال 2021، 9.2 درصد از جمعیت جهان در فقر شدید (با درآمد کمتر از 1.90 دلار در روز) زندگی می‌کردند و نابرابری‌های درآمدی به‌طور مستمر در حال افزایش است.
مدیریت پسماند: بر اساس گزارش بانک جهانی، تولید زباله‌های شهری تا سال 2025 به 2.2 میلیارد تن در سال خواهد رسید و تنها 13 درصد از این زباله‌ها به‌طور صحیح بازیافت می‌شوند.
کمبود مسکن مناسب: طبق آمار سازمان ملل، تا سال 2030، نیاز به 1.6 میلیارد واحد مسکونی جدید وجود دارد تا به کمبود مسکن در جهان رسیدگی شود.
حفاظت از محیط زیست: طبق گزارش سازمان ملل، 1 میلیون گونه در حال انقراض هستند و تخریب تقریبا 75 درصد از محیط زیست طبیعی زمین، موجب کاهش کیفیت هوا و آب شده است.

راه حل مشکلاتِ مستمر شهری چیست؟
با توجه به این آمارها و اطلاعات، در دنیای واقعی، علیرغم تلاش سازمان های بین‌المللی و دولت ها در جهت بهبود شرایط معضلاتی که مطرح کردیم، آمارها هرروز درحال افزایش است. اما شاید پاسخ این مسئله‌ی سخت، جایی غیر از دولت‌های بزرگ و سازمان‌هایی با وظیفه‌های کلان است. راه‌حل این مسئله، مدیریت شهری تخصصی و کارآمد است که تنها راه تحقق این امر، آموزش اصولی و درست است که به وسیله ی یک تیم حرفه ای و دلسوز، انجام شده باشد.