امین حسین پور
استان زنجان دیدنی های بسیار زیاد طبیعی و تاریخی دارد که قلعه بهستان یکی از جاذبه های خاص گردشگری این استان می باشد که هم از نظر تاریخی هم از نظر طبیعی گردشگران را محو تماشای خود می نماید .
قلعه بهستان یا کهن دژ همچون کوهی استوار و بلند قامت سایه ی خود را بر روی رود قزل اوزن در نزدیکی روستای بهستان شهرستان ماهنشان استان زنجان گسترانیده است .
برخی بر این باورند که نام بهستان از واژه بغستان به معنای جایگاه خدایان گرفته شده است احتمالا بهستان یک مکان مقدس و مهم در دوران پیشا اسلام بوده است.
این دژ در دوره پس از اسلام و تا قرن پنجم نیز پابرجا بوده و کاربرد داشته‌است که از بخشهایی از آن به عنوان مکان تدافعی و مسکونی استفاده شده است.
دیرینگی و تاریخ این قلعه به گفته ای تا دوره ی ماد ها
میرسد وجود روستای ماد آباد در 15 کیلومتری آن نیز اشاراتی به این تاریخ کهن دارد البته تاکنون باستان شناسان پیشینه آن را با توجه به شواهد تا دوره ی هخامنشی اثبات نموده اند و همچنان تحقیقات ادامه دارد.
این اثر دستکند مجموعه ای از فضاهای مختلف شامل پله ها ، اتاقها ، آغل ها و انبار های ذخیره آذوقه است.
نمای بیرونی قلعه به شکل دیواره‌ای از ستون های دودکش مانند به هم پیوسته و تعدادی ستون جدا است که حفره‌های پایین قلعه، ظاهری مرموز بدان بخشیده است .
به دلیل همین شکلهای مرموز و عجیب و دیواره هاو ستون های دودکش شکل برخی افراد محلی آن را با نام دودکش جن یاد می کنند برخی دیگر به آن نام تخت دیو داده اند .
در باور خرافی برخی محلیان دیو ها روی تخت سنگ های مسطح بالای ستون ها استراحت می کنند و رودخانه ی قزل اوزن و مراتع و دشت ها را نگاه بانی می کنند .