گردآوری مطالب در تحریریه اراده ملت
تندروها تلاش هم جانبه خود را به کار گرفتند تا زمزمه رد صلاحیت حسن روحانی به خبر قطعی رد صلاحیت تبدیل شود. اما رویکرد روحانی در مقابل این تصمیم شورای نگهبان چیست؟ تندروها به خواسته خود رسیدند و تعیین تکلیف های چند ماه اخیر برای شورای نگهبان، جواب داد و خواسته آنها عملی شد و صلاحیت حسن روحانی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری تایید نشد.
عملیات رسانه ای تکراری، از هاشمی تا روحانی
ابتدا رسانه‌های تندرو و دولتی از رد صلاحیت رئیس جمهور پیشین خبر دادند، خبرگزاری برنا، متعلق به وزارت ورزش و جوانان این خبر را منتشر کرد، وزارت ورزش پایگاه تندرو هایی چون وحید یامین پوراست.
بعد از برنا، خبرگزاری مهر متعلق به سازمان تبلیغات اسلامی هم این خبر را تکرار کرد. هر چند سخنگوی شورای نگهبان در همان دقایق گفت که هنوز اسامی به وزارت کشور ارسال نشده، اما این بازی رسانه ای شبیه به همان عملیات رسانه ای است که در زمان رد صلاحیت اکبر هاشمی رفسنجانی برای ریاست جمهوری سال 92 انجام شد.
البته در همان دقایق، اکانت توییتری حسن روحانی خبر رد صلاحیت او را تایید کرد و گفت که از طریق منابعی در شورای نگهبان، خبر رد صلاحیت رئیس جمهور سابق، تایید شده است.
هرچند که شاید این خبر برای بسیاری شوکه کننده باشد و یک زلزله سیاسی دیگر در ایران محسوب شود، اما تصمیم گیران نشان دادند که وقتی تصمیم به «رد صلاحیت» یک شخص گرفته شده باشد، هر کسی هم که باشد، این اقدام انجام می شود.
عدم تایید اکبر هاشمی رفسنجانی، بزرگترین رد صلاحیت تاریخ سیاسی ایران بود که در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 اتفاق افتاد. به عبارت دیگر وقتی هاشمی رفسنجانی با آن سابقه در پیروزی انقلاب، اداره کشور در دوران جنگ و بعد از جنگ داشت، رد صلاحیت شد، اقدام مشابه درباره رئیس جمهوری سابق که 32 سال عضو شورای عالی امنیت ملی(16سال دبیر، 8 سال نماینده رهبری و 8 سال رئیس شورا) بوده، چندان تعجب برانگیز نیست؛ کما اینکه سخنان اخیر روحانی، باعث واکنش‌های عصبی تندروها و مخالفان او شده بود.
روحانی در مسیر هاشمی
به نظر می رسد روحانی هم پس از رد صلاحیت، رفتاری مانند هاشمی رفسنجانی در پیش بگیرد؛ هاشمی نیز پس از رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان همچنان خواستار «افزایش مشارکت» مردم پای صندوق های رای بود.
هرچند رد صلاحیت برای شخصیت هایی در حد و اندازه هاشمی رفسنجانی و روحانی بیشتر شبیه به طنز سیاسی است، اما آنها نخواستند و نمی خواهند مانند محمود احمدی نژاد، محبوب دیروز و مغضوب امروز باشند. و حتی برخی از این شخصیت های سیاسی پس از کنار گذاشته شدن از قدرت، در جهت تحریم انتخابات یا تضعیف نظام سیاسی گام بر نمی دارند.
آیا شورای نگهبان به فشار تندروها تن داد؟
با نگاهی به تحرکات تندرو ها و فضا سازی آنها بخصوص در روزهای اخیر، در می یابیم که تن دادن شورای نگهبان به خواسته آنها قابل پیش بینی بود. روزنامه تندروی کیهان دو روز پیش شمشیر اش را آخته کرد و نه تنها خواستار رد صلاحیت روحانی شد، بلکه دادگاهی شدن او را هم طلب کرد.
کیهان نوشت: «حسن روحانی با مشی لیبرالی و غرب گرایانه، نزد افکار عمومی دارای محبوبیت سقوط کرده و کارنامه ای منفی است. این وضع طبعا می بایست اسباب شرمندگی و عذر خواهی از مردم و پاسخگویی در پیشگاه عدالت باشد اما متأسفانه این طور نیست! وی در انتخابات خبرگان هم داوطلب شده است.»
کیهان در ادامه نوشت: «امروز مدعیان اصلاحات که رسوایی شان آشکار است، در جایگاه مدعی می نشینند و چنان طلبکارانه حرف می زنند که گویا کسی متوجه خیانت آنها به منافع ملی و مصالح کشور نشده است!»
هم زمان روزنامه کیهان در ستون مخاطبان خود، به نقل از یکی از خوانندگان آورد: «این فرد(روحانی) اگر به سبب بی لیاقتی، اجحاف در حقوق اساسی ملت استیضاح و محاکمه می شد، حالا بعد از دو سال و در سایه فراموشی ما ملت فراموشکار، زبانش این طور دراز نشده بود.»
به غیر از کیهان، «صبح صادق» هفته نامه معاونت سیاسی سپاه پاسداران نیز در شماره هفته گذشته خود، به بهانه سخنان روحانی در مراسم سالگرد هاشمی رفسنجانی، به شدت به او حمله کرد و او را «بی اخلاق سیاسی» و «پرخاشگر» خواند.
این هفته نامه نوشت: «اظهاراتی که برای خوشایند محفل رادیکال ها هرچند می تواند خوب باشد و جمعی از جوانان هوادار را به وجد آورد و خوراک رسانه ای ضد انقلاب را فراهم آورد، اما اتهامات بی دلیلی است که از بد اخلاقی سیاسی و روحیه پرخاشگری ایشان حکایت دارد که در طول هشت سال ریاست جمهوری نیز منتقدان و مخالفان را با بدترین تعابیر مورد حمله قرار می‌داد!»
حملات به روحانی به روزهای محدود اخیر نمی‌شود؛ در هفته های گذشته توپخانه اصولگرایان اعم از معتدل و تندرو، حسن روحانی را نشانه رفته بود. روزنامه جوان نزدیک به برخی نهاد ها، به سخنان روحانی درباره کار ویژه مجلس خبرگان رهبری حمله کرده بود و حتی پا را فراتر نهاده و گفته بود که شاید در هنگامه ای که باید خبرگان برای تعیین رهبری تصمیم بگیرد، خود روحانی هم نباشد!
این روزنامه تندرو نوشته بود «روحانی کاندیدای انتخابات خبرگان رهبری است و این ذهنیت را دارد که در مجلس آتی، بسیار محتمل است خبرگان مجبور به گرفتن آن تصمیم سخت و مهم شود. این ذهنیت را پنهان هم نکرده و بیان نمود. البته نگفت چطور چنین چیزی را پیش بینی کرده، اما پیش بینی نکرده که شاید خودش هم در آن هنگامه تصمیم سخت و مهم نباشد!»
پس از آنکه این پیش بینی واکنش های زیادی برانگیخت، روزنامه جوان در توجیه پیش بینی نبودن روحانی در زمان «تصمیم سخت» خبرگان رهبری، نوشت: «روزنامه جوان فقط به یک مسئله اخلاقی و عرفی اشاره کرده و نوشته بود روحانی که ورود مجلس آتی خبرگان را به انتخاب جانشین رهبری بسیار محتمل می‌داند، چگونه از مشیت های الهی باخبر است و درباره حیات خود آن قدر مطمئن است که با اطمینان و تضمین برای عضویت این مجلس نامزد می‌شود؟!»
دو احتمال پیش روی روحانی
پس از رد صلاحیت روحانی دو احتمال وجود دارد؛ اول این که اتفاقاتی مانند تجدید نظر شورای نگهبان یا حکم حکومتی برای تایید صلاحیت روحانی صورت پذیرد.
احتمال دوم، ادامه همین وضعیت است؛ یعنی که هیچ اتفاق تازه ای رخ ندهد و رد صلاحیت روحانی پابرجا بماند.
تلاش برای افزایش مشارکت
اما آنچه مسلم است، با توجه به خط حرکتی روحانی در مدت پس از ثبت نام برای خبرگان که تلاش و ترغیب برای بالا بردن مشارکت است، بنظر نمی رسد بخواهد واکنشی تند، مطابق میل تندروها داشته باشد. روحانی خود یکی از افراد شاخص و تاثیرگذار در نظام است و قاعدتا نمی‌توان او را در جایگاه اپوزیسیون قرار داد.
حسن روحانی بدون شک این روزها را پیش بینی می کرد که در اولین بیانیه بعد از کاندیداتوری در انتخابات مجلس خبرگان گفت؛ «حرکت در مسیری سخت و ناهموار را آغاز کردم و نمی توانم کنج عافیت و عزلت ترجیح دهم»
بخش زیادی تلاش های انتخاباتی روحانی نیز در چارچوب دعوت او از مردم برای مشارکت و نقش آفرینی در انتخابات بود. او بر این نکته تاکید جدی داشت که تنها با حضور اکثریت در پای صندوق های رأی جایگاه فعلی اقلیت حاکم متزلزل خواهد شد.
روحانی طی هفته های اخیر نیز در دیدار با استانداران دولت های یازدهم و دوازدهم با اشاره به بیانات اخیر رهبر انقلاب درباره مشارکت در انتخابات گفته بود: «همگان مخاطب بیانات اخیر مقام معظم رهبری درباره انتخابات هستند، هیچ کس نمی تواند بگوید من مخاطب فرمایش مقام معظم رهبری نیستم. رهبر انقلاب به همه خطاب کردند باید یک انتخابات پرشور و رقابتی برگزار شود.»
هرچند «اقلیت حاکم» و تندروها حملات تند و همه جانبه ای را علیه او ترتیب داده بودند و در این سه ماه اخیر شدید ترین کمپین ها علیه روحانی ترتیب داده شد، اما بر اساس موضع گیری هایی که داشته و دارد، روحانی می خواهد همچنان برای حضور مردم پای صندوق های رای تلاش کند، هرچند که تندرو ها علاقه ای ندارند تا روحانی در لحظه سرنوشت ساز که مهمترین وظیفه خبرگان رهبری هم هست، در آن مجلس حاضر باشد.
با این وجود، آنچه از سخنان روحانی در این مدت بر می آید، تلاش او برای تقویت جمهوریت نظام است؛ جمهوریتی که بنا به گفته خودش از سوی تندرو هایی که نظر مردم برایشان مهم نیست در خطر است؛ حالا چه خودش باشد و چه نباشد.
واکنش ها به رد صلاحیت حسن روحانی
برخی مسئولان دولت های یازدهم و دوازدهم، فعالان و صاحب نظران سیاسی طی ساعات گذشته در شبکه های اجتماعی به اعلام رد صلاحیت روحانی توسط شورای نگهبان چنین واکنش نشان دادند:
علی جنتی: اقلیت تمامیت خواه حاکم حضور رئیس جمهورسابق را نیز در مجلس خبرگان برنتافت تا این نهاد هم بطور کامل در قبضه آنان قرار گیرد. رد صلاحیت دکتر روحانی برگ دیگری از رسوائی کسانی است که قانون اساسی را به سخره گرفته اند. منتظر مشارکت اقلیت در انتخابات باشید.
با رد صلاحیت دکتر روحانی سرمایه اجتماعی او را افزایش دادید. کارنامه او در طول نیم قرن گذشته در صحنه های دشوار دفاع مقدس، نمایندگی مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان، ریاست جمهوری و ده ها مسئولیت دیگر روشن است. او هرگز از صحنه سیاسی کشور حذف نخواهد شد و همواره در کنار ملت باقی خواهد ماند.
حسام الدین آشنا: مصلحت نبود یا صلاحیت؟
سقیفه امروز یا دیروز یا فردا؟
محفل یا مجلس؟
محمد جواد آذری جهرمی: نقل است که روزی فردی به پزشکی مراجعه کرد و چنین شرح حال گفت: «جناب دکتر، شرایط بدی بر جسم من حاکم شده که دست بر هر جای تنم می گذارم، درد می گیرد.» دکتر او را معاینه کرد و گفت: «بزرگوار، آنچه آسیب دیده است؛ دست شماست!» اینکه به جز رهبر انقلاب - حفظه‌الله - و شهید بزرگوار رجایی، هیچ رئیس جمهوری دیگری در پایان ماموریت خود، مطلوب پنداشته نشده و به نوعی طرد شده است؛ شاید مصداق داستان بالا باشد…
تعادل در ریزش و رویش ها، طبیعت یک سیستم زنده است. اما اگر ریزش ها شدت یافت و طرد کردن و محدود کردن دایره نیز به صورت ارادی و با شدت بر آن اضافه شد؛ سیستم به سمت پیری و ناکار آمدی خواهد رفت.
ایراد در سیستم را باید یافت و درمان کرد، نسخه حذف افراد یا پیاده سازی آن ها از قطار انقلاب از ابتدا هم روشن بود که شفابخش نیست؛ روال درمان را تدبیری دیگر باید…
عبدالناصر همتی: مهم تر از مسئله تأئید یا رد صلاحیت افراد برای انتخابات در نزد افکار عمومی، مسئله قهر بخش مهمی از مردم با صندوق رأی است که در انتخابات 1400 نیز خود را نشان داد. رمز تحقق حضور گسترده مردم در انتخابات، اطمینان یافتن آن ها از مؤثر بودن نتیجه نظر و رأی شان در اداره امور کشور است.
سید عباس صالحی: وقتی از قطار انقلاب افراد و گروه ها را پیاده و بلکه پرتاب و بی حیثیت می کنیم، ساده ترین برداشت این است که چرا سوار شویم که چنین سرنوشتی پیدا کنیم؟! و وقتی بر نامداران انقلاب چنین روا می داریم، تکلیف این قطار را از آغاز تا پایان تعیین کرده ایم! انقلاب و ایران را به تاراج نسپریم!
فیض الله عرب سرخی: رد صلاحیتِ حسن روحانی و مصطفی پورمحمدی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز نشان می دهد که شورای نگهبان همه تلاش خود را برای حداکثر کردن مشارکت مردم! انجام داده است!
احمد زیدآبادی: مفهوم نمادین رد صلاحیت روحانی
هنوز وزارت کشور یا شورای نگهبان خبر رد صلاحیت شیخ حسن روحانی برای نامزدی در انتخابات مجلس خبرگان را تأیید یا تکذیب نکرده اند. اگر حسن روحانی به واقع رد صلاحیت شده باشد و در فرصت اعتراض، تغییری در این تصمیم صورت نگیرد، به رغم بی اهمیت و بی اثر بودن اصل ماجرا، اما مفهوم سمبلیک و نمادین آن این است که: عده ای تمام تلاش خود را به کار گرفته اند تا کار خود را از اساس خراب کنند. خود کرده را هم چاره نیست متأسفانه!
عباس عبدی: در نقد رد صلاحیت روحانی، به گذشته او اشاره می شود، ولی چنین فهمیده می شود که رد صلاحیت ها مربوط به احتمالات آینده است و ربطی به گذشته ندارد.
محمد مهاجری: حضرات فقهای شورای نگهبان!
شما عزیزانی که صلاحیت حسن روحانی را رد کردید، اگر در سال 1356 و اوج خفقان پهلوی در مسجد ارک حضور داشتید، جرأت می کردید بالای منبر بروید و خمینی را امام بنامید؟
اگر چنین جرئتی داشتید به رای امروز خود ببالید و اگر چنین نیستید که اعوذ بربی و ربکم.
محمود صادقی: رد صلاحیت روحانی نشان داد انتخابات با نتایج تضمین شده بر انتخابات با مشارکت بالا ترجیح دارد.
سید محمد صحفی: اگر تایید می شد شاید فاصله رأی وی و رأی نامزد های مجلس معنادار می شد و بد می شد.
علی باقری: حسن روحانی با گذر از عافیت جویی و تنزه طلبی و قدم گذاشتن در مسیر سیاست ورزی اصلاح جویانه قانونی و تدریجی، پس از رد صلاحیت، جایگاه، نقش و صلاحیتی فراتر از گذشته یافت. آقای روحانی! به صف مبارزه مدنی و قانونی برای احقاق حقوق ملت و توسعه کشور خوش آمدید!
سعید شریعتی: هیچ کس نمی تواند از رد صلاحیت مخزن الاسرار جمهوری اسلامی خرسند باشد، جز کسانی که منافعشان در پایان جمهوری اسلامی است.
مهدی مطهرنیا: اکنون با رد صلاحیت روحانی تمام بازماندگان نسلی که فجرآفرینان انقلاب 57 دانسته اند به جز آن ها که در مصدر مناصب انتصابی یا شبه انتخابی هستند؛ رد صلاحیت شده اند. انقلابی که نتواند ارزش های انقلابی را در درون نسل اول خود حفظ کند؛ آیا می تواند به نسل های بعدی اطمینان کند؟ حسن و حسین برادرند.