فاطمه امامی
دراین مطلب به عنوان یک فیزیولوژیست، از نگاه فیزیولوژی و به عبارت دیگر نوروفیزیولوژیک به نسبت میان جنبه های روانی واکنش های بشر و محیط زیست می پردازیم.
زیبایی، عظمت طبیعت و عالم فضا انسان را دچار حیرت و هیجان می کند. وجود مناظر طبیعی جنگل، کوه، دشت، گندمزار و تماشای زیبایی کیهان انسان را به وجد می آورد. این شادابی و لذت بردن از طبیعت حس لطیفی را در انسان ها ایجاد می کند.
به قول فیلسوفانی مثل شوپن هاور دیدن عظمت و خشم طبیعت، مانند آتشفشان و گرد باد درحالیکه انسان در منطقه ای امن باشد باعث ایجاد sublime   یا AWE می شود. یعنی حالتی که با دیدن اتفاقات و مناظری شگفت انگیز، اعجاب آور، تحسین بر انگیز و برجسته در انسان به وجود می آید.
البته دانشمندان با تحقیقات متوجه شده اند که بیشتر AWE یا حیرت، در کنش مثبت قرار می گیرد ولی عده ای در برابر پدیده های طبیعی ترس و اضطراب را تجربه کرده اند. مثلا دیدن آبشار عظیم یا اقیانوس پر تلاطم هم زمان با این که انسان در منطقه ای امن باشد تا از تماشای زیبایی آن حیرت کند، ممکن است پدید آورنده درجاتی از حس ترس یا اضطراب باشد.
تغییر اقلیم باعث تغییرات بسیار زیادی در کره زمین می شود گرم شدن باعث کاهش تغییرات فصلی می گردد که پاییز امسال به طور ملموس شاهد آن بودیم. تنوع رنگ برگ های پاییزی که شاخص زیبایی پاییز بودند، امسال کم تر شده بود. حس زیبایی پاییز یعنی یکی شدن با طبیعت و موجوداتی که می تواند در مشاهده باعث تثبیت سلامت روانی فرد گردد. 
عدم سرمایش به موقع در زمستان پیش رو که هشداری از آهنگ تغییر اقلیم بود، باعث تغییراتی درآب و هوای ایران شد. هر منطقه ای نسبت به قبل گرمتر شد. در بعضی مناطق نه هوا سرد شده نه برفی باریده است. عدم بارش برف و ندیدن بارش دانه های زیبای برف از آسمان و ننشستن آن روی زمین و درختان، راه نرفتن روی برف، عدم تکرار عاداتی که رد فصل زمستان رایج است از جمله برف روبی، بخشی از شادابی این فصل را از جامعه حذف کرده است.
این ها فقط یک طرف قضیه است، افرادی که شغل آنها با تغییرات فصلی رونق پیدا می کند آسیب های روانی و مادی زیادی را توامان تجربه می کنند. مثل فروشندگان پوشاک زمستانی و افرادی که در حوزه ورزش ها و تفریحات زمستانی کار می کنند مثل گردانندگان پیست اسکی و... 
طبیعت تنها با معاش و سلامتی جسمی انسان ها در ارتباط نیست. بخشی از نگرش انسان به طبیعت و هم زیستی سالم با محیط زیست، تامین کننده سلامت روان است. از بین رفتن دریاچه ارومیه به این سرعت، که حافظه تاریخی مردم منطقه و ایران دوران رونق آن را به یاد دارد، آسیب های روانی زیادی در مردم منطقه ایجاد کرده و ایجاد خواهد کرد.
این منطقه تا چند سال پیش مقصد سفر های یک روزه مردم ساکن در شهر ها و روستا های هم جوار بود. تا چندی پیش مردم ساعت ها کنار دریاچه می نشستند. باور هایی درباره شفابخشی آب دریاچه ارومیه بین مردم منطقه وجود داشت. بیماران با انواع امراض برای درمان وارد آب می شدند. پرواز فلامینگوها و کل اکوسیستم آن منطقه خاطراتی در ذهن مردم ثبت کرده که امروز از آن خاطره ها تنها شوره زاری به جا نمانده است.
مگر ذهن بشر می توانند به آسانی از این ضایعه و تخریب بگذرد، مردمانی که دیگر شاهد منظره زیبای دریاچه ارومیه نیستند با چه چیزی می توانند جای آن را پر کنند؟ مناظر طبیعی و اکوسیستم وابسته به حیات دریاچه باعث سلامت روانی مردم منطقه می شد.
همانطور که عظمت مناظر زیبای طبیعت براساس پژوهش پژوهشگرانی چون  Dacher Keltner باعث حس همدلی و فروتنی در مردم می گردد. نابود شدن اکوسیستم طبیعی می تواند موجب برافروختن خشم مردمان منطقه شود.
در پایان باید خاطر نشان کرد که تخریب اکوسیستم و مناظر طبیعی غیر از ورشکستگی اقتصادی  باعث آسیب های روانی جبران ناپذیری می شود که عمدتا به دلیل حذف زیبایی های طبیعی و هیجاناتی است که طبیعت بکر برای انسان به همراه داشت. حذف چنین گزینه هایی باعث کاهش حس همدلی و فروتنی خواهد شد به عبارت دیگر سلامتی طبیعت و عظمت و شگفتی آن ضامن سلامتی اخلاقی و روانی جامعه خواهد بود.