کتاب «دانشکده های من» یک خودزندگی‌نامه است گرچه در این کتاب، احساسات و خاطرات نویسنده نقش کم‌رنگی در کتاب دارد. درمقابل، نویسنده بر زندگی، سرگذشت، فرازونشیب‌های زندگی خود تأکید می‌کند.در این کتاب که جنبه فکری آن بر جنبه داستانی آن می چربد،نویسنده، ماکسیم گورکی، جوانی خود را با ساده ترین زبان شرح می دهد و مسائل ضروری اجتماعی و فلسفی را مورد بحث قرار می دهد.
یورنیف، دوست ماکسیم گورکی، فکر دانشکده رفتن را به سر او می اندازد و گورکی را ترغیب می کند که برای ورود به دانشکده به قازان برود امّا گورکی با رسیدن به قازان پی می برد که دشواری تحصیل در دانشکده های دوره تزاریسم برای او مقدور و تحمّل-پذیر نیست. هرچند امکان به دانشکده رفتن راوی / شخصیت اصلی داستان فراهم نمی شود اما فرصتی به دست می آید تا ماکسیم گورکی مانند سایر آثارش روزگار سیاه مردم روسیه در دوره تزاری را روایت کند.
خود ماکسیم نیز همواره علاقه داشته در فضایی آکادمیک درس بخواند امّا با دیدن مردم محروم و فقیر قازان و دیگر مناطق کشور، از سختی‌ها و حقیقت‌های تلخ زندگی درس‌های فراوانی می‌گیرد و از این تجربیاتش با عنوان “دانشکده‌های من” یاد می‌کند چون لمس مشکلات جامعه روسیه برایش چنان ارزشمند بود که دانش شخصی‌اش را چندین برابر افزایش داد و متوجه شد مردم در ناعدالتی تمام روزگار می‌گذرانند.
کتاب او به‌قدری جزئیات دقیق و ارزشمندی دارد که می‌توان آن را دائره‌المعارفی درباره‌ی زندگی اجتماعی در روسیه‌ی تزاری دانست. گورکی در این کتاب چنان در اعماق مخفی و رؤیت ناپذیر محیط تزاریسم نفوذ یافته و آن را برملا می‌سازد که مایه حیرت است. چون خود او در میان این فساد و در میان طبقه پائین بزرگ‌شده بوده، تمام گوشه و کنار این محیط را می‌شناخته و به تصویر کشیده.
آلکسی ماکسیموویچ پِشکوف (8 مارس 1868–18 ژوئن 1936) که با نام ماکسیم گورکی با لقب هایی همچون «پدر رئالیسم اجتماعی» شناخته می شود ، از بنیان‌گذاران سبک ادبی واقع گرایی سوسیالیستی، فعال سیاسی و پنج بار نامزد جایزه نوبل ادبیات بود. پیش از موفقیت در حرفه نویسندگی به مدت پانزده سال در اقصی نقاط امپراتوری روسیه چرخید و به کرات شغل عوض کرد. اثرات این تجربیات بعدها در نوشته‌های او مشهود بودند.
«ماکسیم گورکی» که یکی از تحسین شده ترین نویسندگان روس در تمام اعصار به حساب می آید، این کتاب را در سال 1916، یک سال پیش از انقلاب روسیه منتشر کرد. چند ترجمه ی فارسی از این اثر منتشر شده امّا آنچه این اثر را برای امروز ما مهم گردانده، نگاه گورکی به جامعه، به عنوان دانشگاه و دانشکده، محلی برای دیدن، فهمیدن و زیستن است.