کرمانشاه، ایل کلهر، کیهان و کمانچه
چهارشنبه 29 آذر 1402 - 15:49:50

کیهان کلهر، نوازنده کمانچه و ‌آهنگساز در 3 آذر سال 1342 در تهران به دنیا آمد. خانواده‌ اش کرمانشاهی دوستدار موسیقی بودند.
پدرش عباس حیدری کلهر کارمند عالی رتبه وزارت کشاورزی و نوه مهر علی ‌خان از خوانین ایل کلهر بود. مادرش اقدس نام داشت. کیهان کلهر با وجود تجربه زندگی در تهران و سایر شهر های جهان، همواره خود را متعلق به ایل کلهر کرمانشاه می داند و در آثار اش از روح موسیقی سنتی این نواحی بهره می گیرد.
کیهان کار موسیقی را از پنج سالگی و به صورت آزاد شروع کرد. دوازده ساله بود که به طور حرفه ‌ای به موسیقی پرداخت و در سیزده سالگی شروع به همکاری با ارکستر رادیو تلویزیون کرمانشاه کرد.
خانواده کلهر تا سال ‌های انقلاب و تا آغاز جنگ در کرمانشاه ساکن بودند، اما با ادامه جنگ ایران و عراق به تهران مهاجرت کردند و فعالیت‌ های کیهان و برادرش کامران در حوزه موسیقی از آن پس در تهران پی گرفته شد.
ساز تخصصی کیهان کلهر کمانچه است و افزون بر آن تنبور، سه‌تار و شاه‌کمان نیز می‌نوازد. کلهر مدتی کوتاه با گروه شیدا در مرکز هنری «چاووش» همکار بود. در هفده سالگی مقیم ایتالیا شد و سپس به نیت ادامه تحصیل راهی کانادا گشت و در رشته آهنگسازی از دانشگاه کارلتن اتاوا فارغ‌ التحصیل شد.
اقامت کیهان در کانادا 8 سال به طول انجامید و تا سال 1373 ادامه داشت. در این مدت کامران کلهر فعالیت خود را با گروه موسیقی کامکار ادامه داد. در سال‌ های آخر جنگ که نیروی هوایی ارتش بعث عراق شهر تهران را چندین بار مورد بمباران قرار داد، خانه پدری او در تهران مورد اصابت موشک قرار گرفته و پدر، مادر و برادر کیهان کلهر کشته شدند.
کیهان چند سال پس از این ماجرا و در سال 1373 به ایران بازگشت و در تهران ساکن شد و در زمینه موسیقی فعّالیت کرد و در چند برنامه تلویزیونی به همراه علیرضا افتخاری اجرا داشت. با این حال در سال 1374 بار دیگر به کانادا بازگشت تا تحصیلات خود را در مقطع دکترا ادامه بدهد. او در کانادا با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری همکاری کرد و در چند کنسرت آن‌ها در خارج از کشور اجرا کرد.
وی مدت ‌ها عضو گروه دستان بود و در کنسرت ‌های این گروه به همراه شهرام ناظری می‌نواخت. از میان این آثار می‌توان به سفر به دیگر سو اشاره کرد. پس از جدایی از گروه دستان و آغاز فعالیت‌های مستقل با موسیقیدان های خارجی، با همکاری استادان موسیقی سنتی ایران محمدرضا شجریان وحسین علیزاده آثار بسیاری را پدید آورد.
کلهر ابتدا با گروه دستان کار جدی خود را آغاز کرد که حاصل آن اجرای کنسرتی در تالار وحدت بود در سال‌های اولیه دهه هفتاد بود که با آواز ایرج بسطامی که بعدها آلبوم این کنسرت هم انتشار عمومی یافت کارزیبایی عرضه کرد.
اما کلهر با آلبوم شب، سکوت، کویر، با آواز استاد محمد رضا شجریان به شهرتی خاص دست پیدا کرد. ارکستراسیون و سازبندی مناسب و ابتکاراتی که وی در این کار صرف کرد، آن اثر را به یکی از شاخص ترین و پرفروش‌ترین آلبوم ‌های دو دهه اخیر تبدیل کرد.
وی در این کار از هنرمندان موسیقی نواحی ایران همانند زنده ‌یاد حاج قربان سلیمانی و علی آبچوری و حسین ببی استفاده کرد.
کلهر برای شناساندن موسیقی ایرانی به غیر ایرانی‌ ها تلاش بسیار کرده است، همکاری وی با هنرمندان هندی از جمله «شجاعت حسین خان» در مجموعه غزل 1 و 2 و 3 کوارتت کرونوس (Kronos)
(جاده ابریشم)، یویو ما و ارکستر فیلارمونیک نیویورک، وی را به هنرمندی جهانی تبدیل کرد که شنوندگان زیادی در بین غیر ایرانی‌ ها دارد.
او معتقد است: “موزیسین، موسیقی‌ دان یا موسیقی ‌شناس باید به ریاضیات، تاریخ و ادبیات آشنا باشد.”
اجرای کنسرت ‌های مستقل به صورت بداهه‌ نوازی و همراهی با محمدرضا شجریان، حسین علیزاده و همایون شجریان از جمله فعالیت ‌های این هنرمند نامی است.
پنج آلبوم زمستان است، بی تو به سر نمی‌شود، فریاد، ساز خاموش و سرود مهر حاصل این همکاری ها است.
وی همراه با نوازنده باقلامای ترکیه اردال ارزنجان کنسرت ‌هایی را در مناطق مختلف جهان در حال اجرا دارد و آلبومی نیز با این نوازنده ترک به نام The Wind در شرکت ECM ارائه کرده است.
از جمله آثار دیگر وی می‌توان به آلبوم نخستین دیدار بامدادی که کمانچه نوازی و بداهه نوازی کلهر در دستگاه چهارگاه با تمبک پژمان حدادی است اشاره کرد.
در آینه آسمان که حاصل همنوازی وی با تنبور علی اکبر مرادی، نوازنده نامدار تنبور کرمانشاه است از دیگر کارهای کلهر به شمار می‌رود.
 از آثار بین المللی وی می ‌توان به شب ‌های فیروزه ‌ای نیشابور به همراه یویوما، موسیقی برای فیلم جاده ابریشم به همراه یویوما، باد (در ایران با نام: تا بی‌کران دوردست) به همراه اردال ارزنجان موسیقی ‌دان ترک که در خارج از ایران توسط شرکت ECM و با نام The Wind انتشار یافته است، اشاره کرد.
باران به همراه استاد شجاعت حسین خان و ساندیپ داس که در خارج از ایران با نام The Rain و توسط شرکت ECM انتشار یافت، نامزد جایزه گرمی شد.
شهر خاموش به همراه کوارت زهی بروکلین رایدر اثر دیگری از کیهان کلهر است که به بازار موسیقی عرضه شده و در داخل و خارج شنوندگان بسیاری داشت.
کیهان کلهر در چند سخنرانی و مصاحبه مجموعه جاده ابریشم، انگیزه و الگو خود را در نوازندگی کمانچه استاد علی اصغر بهاری نام برده‌است.



http://eradehmellat.ir/fa/News/3491/کرمانشاه،-ایل-کلهر،-کیهان-و-کمانچه
بستن   چاپ