حامد نامجو
شمس آقاجانی، شاعر 1347 - 1402
شمس آقاجانی متولد سال 1347، شاعر و منتقد ادبی روز جمعه 17 شهریورماه به دلیل عوارض کرونا از دنیا رفت. آقاجانی از جمله شاعران مطرح دهه هفتاد بود که در کارگاه شعر رضا براهنی حضور مستمر داشت.
او در سال 1377 با کتاب «مخاطب اجباری» رویکرد جدیدی را که تداوم رفتار زبان محور براهنی با شعر بود ارائه کرد که در سال 80 در جایزه شعری به داوری بیژن الهی، محمد حقوقی، کیومرث منشی ‌زاده و منصور اوجی به عنوان اثر برگزیده دهه هفتاد معرفی شد.
بعد تر و در دهه ‌های هشتاد و نود، آقاجانی انگار به سیاق شخصی خود رسید. زبان شعرش را کمی ساده ‌تر کرد و سعی داشت به جای پیچیدگی های زبانی، «روایت» را در شعر دگرگون کند.
در سال‌های گذشته، بیشتر به کار نقد و پژوهش شعر مشغول بود و با اینکه در بین نسل جوان مخاطبان ادبیات فارسی جایگاه خوبی پیدا کرده بود، اما هیچ ‌وقت فروتنی ذاتی ‌اش را از دست نداد و صبورانه مشغول تدریس ادبیات به شاعران جوان شد.
در واقع شمس آقاجانی از آن راهی که دیگر شاعران به سمت تخیل می‌روند نرفته بود. او خیال را در واقعیت زبان جستجو می ‌کرد. شاید دلیل عمده ‌اش این بود که مطالعات بسیاری در حوزه زبان داشت یا تسلط او به زبانشناسی بالا بود چرا که دستیابی به تخیل زبان کار ساده‌ ای نیست.
شمس زبان را نسبت به واقعیت به تخیل وادار می‌ کرد. این جدای از آن است که کسی چیزی را تخیل کند. شاید درک این جمله برای بسیاری مشکل باشد. حتی برای زبانشناسان، اما شعر شمس آقاجانی این را می ‌گوید.
آماده کردن بغض در یک نشست طولانی واقعیتی خیال ‌انگیز است؛ آن گونه که شعرهایش نشان می ‌دهد، شمس نگاه دیگری به واقعیت دارد او می ‌خواست که هم کارش شعر باشد هم در شعرش واقعیت سر جایش باشد؛ به گونه ‌ای شمس آقاجانی در شعرهایش آب و آتش را کنار هم می ‌نشاند. 
سبک هنری که کار شمس آقاجانی با آن تطبیق دارد هایپررئال یا فرا واقعیت است. این ‌که چگونه می ‌توان از طریق زبان به این سبک دسترسی پیدا کرد تنها شناخت زبان و تجربه ‌ای که از زبان نسبت به واقعیت کسب می ‌کنیم می ‌تواند ما را به شعر هایپررئال برساند.
«سخن رمز دهان»، «مخاطب اجباری»، «درس‌های ادبی»، «چرا آخرین درنا باز می‌گردد»، «راوی دوم شخص»، «گزارش ناگزیری» نیز از آثار این شاعر و منتقد ادبی است.