فاطمه امامی

از زمانی که کاشان خانه‌های سنتی و تاریخی آنکه یکی از شاهکارهای معماری در ایران می‌باشد رونق پیدا کرد و گردشگری به‌دلیل وجود آنها رونق بیشتری پیدا کرد روند توسعه‌ی کاشان با سرعت زیادی بدون ترمز به‌طرف جلو حرکت کرد. روند توسعه ایی که شاید بدون در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی و محیط‌زیستی این شهر چند هزارساله صورت گرفت شهری که سالیان سال بر اساس شرایط جغرافیایی گرم و خشک و ذخایر آبی محدود و مدیریت شده توسط قنات‌ها و آب‌انبارها کنار آمده‌بود و توسعه‌ی محدود و رشد بطئی داشت و مهاجر پذیر نبود و بر اساس شرایط جغرافیایی، در آن، خانه‌های بسیار زیبا ساخته شده بود که این خانه‌های زیبا حاکی از وجود ثروت در این شهر بوده است. شهری که صنعت فرش و هنرهای دستی و اولین کارخانه ریسندگی آن در ایران باعث رونق این شهر بوده است. رشد آرام و مطابق با شرایط محیط‌زیستی، حاکی از روند استاندارد توسعه شهری آن بوده است. زمانی که آب زاینده‌رود به کاشان منتقل شد این عامل در کنار رشد گردشگری به‌دلیل وجود خانه‌های تاریخی بی‌نظیر در آن، دلیلی بسیار قوی و محکم برای توسعه‌ی شهر کاشان ایجاد شد توسعه ایی که از نظر جغرافیایی برای این شهر بسیار خطرناک و مرگبار بوده است. فروش تراکم در این شهر کویری که هیچ نیازی نسبت به جمعیت شهری کاشان نبوده باعث ساخت و سازهای بی‌حدوحصر در این شهر شد که عواقبی چون تخریب باغ شهر فین کاشان را به‌همراه داشت. باغ‌های فین کاشان اکسیژن و تهویه‌ی شهر کاشان بود فروش زمین‌های فین کاشان و تخریب درختان و فروش تراکم در این شهر باعث فاجعه‌ی کم شدن درختان و نیاز به آب بیشتر برای خانه‌های آپارتمانی و آسیب به بافت تاریخی کاشان شد. تمام خانه‌های قدیمی کاشان برای فرار از گرما مجهز به سرداب‌های (زیرزمین) خنک بودند که بیشتر، هم برای زندگی در فصل گرمای تابستان تعریف شده بود و هم مکانی برای دار قالی که برای کسب در آمد خانواده‌ها بود استفاده می‌شد. نسل دوم با رونق گردشگری در کاشان خانه‌های قدیمی را خراب کردند و خانه‌های جدید ساختند که مغایر با شرایط جغرافیایی کاشان بود این خانه‌ها گرم و نیاز به کولرآبی داشت.
خانه‌های قدیمی با سرداب‌های خنک نیاز به هیچ وسیله‌ی خنک کننده ایی نداشت، تخریب آنها، مردمان کاشان را نیازمند کولرهای آبی کرد که مصرف آب را دو چندان کرد. هر چند که بعضی از ساکنین شهر از کولر گازی استفاده می‌کنند. که به مطبوع بودن سرداب نمی‌باشد.
توسعه‌ی گردشگری، و عدم آگاهی و مدیریت در این شهر باعث شد که خانه‌هایی با سبک جدید ساخته شود. که بر اساس نیاز جمعیت کاشان نباشد. آپارتمان‌هایی که صاحبانش در کلان‌شهرهایی چون تهران و شهرهایی دیگر ساکن بودند آنجا را به‌عنوان خانه‌ی گردشگری خود خریداری می‌کردند و می‌کنند که این باعث رونق و گران شدن زمین در شهر کاشان شد. غافل از اینکه مردم کاشان آب و زمین را به قیمت ارزانی معامله کردند چون شمارش معکوس غیر قابل سکونت بودن شهر در آینده ایی بسیار نزدیک شروع شده‌است. این شهر کشش چنین توسعه ایی را از نظر ظرفیت محیط‌زیستی نداشت شهری که در دهه‌های قبل شاهد دشت و درختان سبز در آن بودیم جای آنها خانه سبزشده است و بدتراز اینکه در شهر کاشان خانه‌های زیادی به‌ویژه در خیابان امیرکبیر یا فین کاشان دیده‌می‌شود که بر خلاف اصول شهرسازی و خانه سازی متراژ زیربنا از نظر استاندارد بالاتر از متراژ حیاط است. در روستاهای ابوزید آباد و فخره باغ‌های پسته با آب چاه و آنهم بدون آبیاری قطره ایی، آبیاری می‌شوند. به‌دلیل چنین عدم مدیریتی هر سال شاهد گردو غبار و گرم شدن بیشتر این شهر هستیم.
متأسفانه این شهر کشش چنین توسعه ایی را نداشت که امروز بزرگ‌ترین ترک استان اصفهان با سرعت زیاد به‌طرف کاشان در حال حرکت است. کاشان اشتباهی بزرگ شد. شهری که با آب قرضی از زاینده‌رود ادامه‌ی حیات داد به خودش آن‌قدر غره شد، که سودای بزرگ شدن در سر داشت و دارد.