شاپور جورکش منتقد ادبی، شاعر، مترجم و نمایشنامهنویس معاصر ایرانی در 6 مرداد 1402 درگذشت. او در 10 بهمن ماه 1329 در شهرستان فسا از توابع استان فارس به دنیا آمد. تحصیلات خود را تا دریافت مدرک فوق لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه شیراز ادامهداد و مدتی تا سال 1358 در دانشگاه تدریس میکرد. همچنین او گروه ترجمه شیراز را هدایت و در دانشگاههای خصوصی و مراکز آموزشی تدریس میکرد.
جورکش فعالیت هنری خود را از تئاتر آغاز کرد و آن را بهطور جدی دنبال میکرد. بعد از انقلاب با وضعیتی که فعالیتهای تئاتری پیدا کرد، او هم بهنوعی تئاتر را کنار گذاشت؛ این اقدام او آگاهانه نبود، بلکه شرایط بهگونهای پیش رفت که نتوانست ادامه بدهد؛ و به شعر گرایش یافت. مطالعات فرهنگی و اسطورهای او، در کنار مطالعه شاعران بزرگ کلاسیک، او را متوجه مسئله بسیار مهم تصوف و عرفان و تأثیر آن بر فرهنگ و تاریخ ایران کرد.
معروفترین کتاب شاپور جورکش «بوطیقای شعر نو» نام دارد که با رویکردی جدید و تازه شعر و شاعری نیما یوشیج را بررسی میکند. این کتاب از کاملترین کارها در زمینه شعر نیما یوشیج است. کتاب «زندگی، عشق و مرگ از دیدگاه صادق هدایت» نیز از بهترین کارهای حوزه هدایتپژوهی شناخته شده و در کنار کتاب محمد صنعتی از بهترین آثار این دوره است. همین دو کتاب نقد و پژوهش کافیاست تا جورکش را بهعنوان پژوهشگر و منتقدی راهگشا تثبیت کند. سیروس نوذری در مصاحبهای عنوان کرده بود: جورکش بر این باور بود که عرفان ایرانی یکی از بزرگترین موانع دست یافتن ایران به جامعه مدرن است. او سالها بر این مطلب تمرکز کرده بود. او در کتابهایی که درباره نیما و هدایت نوشته این مسئله را مطرح میکند. او معتقد بود، نیما یوشیج و صادق هدایت اولین روشنفکران واقعی در عرصه هنر ایران هستند که مسئله مدرنیستم را در هنرشان مطرح کردهاند. از جورکش تاکنون دو منظومه شعر با نامهای «هوش سبز» (انتشارات نوید) و «نام دیگر دوزخ» (انتشارات آگه) به چاپ رسیده است. «دموکراسی و هنر» و «درآمدی تاریخی بر نظریههای ادبی از افلاطون تا بارت»، «پستمدرنیسم» و «خفیهنگاری خشونت در سرزمین آدملتیها» از آثار دیگر وی هستند.
حامد نامجو