سال 1312 در روستای کاهک از توابع سبزوار علی شریعتی چشم به جهان گشود. پدر او محمد تقی شریعتی که از اساتید دانشگاه مشهد و موسس کانون حقایق اسلامی بود و اجداد وی همه از عالمان و بزرگان دینی بودند. او پس از گذراندن دوره ابتدایی و سیکل اول دبیرستان به دانشسرای مقدماتی رفت و در سن 19 سالگی بعد از اتمام دانشسرا به آموزگاری مشغول شد.
دکتر شریعتی در سال 1334 برای تحصیل ادبیات به دانشگاه مشهد رفت. او دارای تفکر خلاقی می‌بود و در این دوران به ترجمه و نوشتن مشغول. در همین زمان با یکی از همکلاسی‌هایش به نام پوران شریعت رضوی ازدواج می‌کند. ثمره این ازدواج، چهار فرزند با نام‌های احسان، سوسن، سارا و مونا است. او در سال 1337پس از دریا‌فت لیسا‌نس در رشته ادبیات فا‌رسی، بعلت شا‌گرد اول‌شدن برای ادامه تحصیل به فرانسه فرستاده شد. در آنجا به تحصیل علومی چون جامعهشناسی، مبا‌نی علم تاریخ و تاریخ و فرهنگ اسلامی پرداخت. وی پس از سا‌لها تحصیل، مدرک دکترا در رشته‌‌ها‌ی جامعهشناسی و تاریخ ادیا‌ن اخذ کرد. اما در این فاصله به گروه فعالان ایرانی نظیر ابراهیم یزدی، ابوالحسن بنی‌صدر، صادق قطب‌زاده و مصطفی چمران پیوست و در سال1341 سازمان نهضت آزادی ایران (بخش خارج از کشور) بنیان گذاشته شد. و به عنوان سردبیر روزنامه فارسی‌زبان ایران آزاد (ارگان جبهه ملی خارج از کشور در اروپا) انتخاب شد. دکتر شریعتی در فرانسه به سازمان آزادی بخش الجزایر پیوست و مقاله‌ای برای نشریات فرانسه نوشت که منجر به دستگیری وی شد.
او در سال 1343به ایران بازگشت و در مرز ترکیه و ایران بازداشت شد و به زندان فرستاده شد. او بعد از چند ماه از زندان آزاد شد و بعد از بازگشت به زادگاهش ابتدا بعنوان معلم کلاس چهام و بعد از آن به عنوان معلم دبیرستان و مدتی بعد استادیار تاریخ دانشگاه مشهد شد.
سال 1348 را می توان برای دکتر شریعتی شروع فصلی جدید از زندگی‌اش دانست. او در این سال به حسینیه ارشاد دعوت می‌شود و مسئولیت امور فرهنگی حسینیه را به عهده می‌گیرد. به تدریس و سخنرانی جامعهشناسی مذهبی، تاریخ ایران، تاریخ شیعه و تشریح شخصیت‌های مذهبی می‌پردازد و بیان و کلامش موجب جذب افراد زیادی می‌گردد. در سال 1352 حسینه ارشاد به دستور رژیم تعطیل شد و شریعتی برای 18 ماه راهی زندان گردید. شکنجه‌های روانی او توسط ساواک بعد از آزاد شدنش ادامه داشت پس او تصمیم به مهاجرت گرفت و ابتدا به بروکسل و سپس به انگلیس رفت و سه هفته بعد به طرز مشکوکی درگذشت. دکتر شریعتی آثار بسیاری داشت از جمله؛ هبوط در کویر، تشیع علوی، تشیع صفوی، جهان‌بینی و ایدئولوژی انسان. ارزیابی نقش تاریخی او در انقلاب 57، در محافل سیاسی و روشنفکری و از دید اندیشه‌ورزان مختلف، بسیار مورد بحث و مورد مناقشه بوده است. و مباحث تامل‌برانگیزی را در پاسخ به این پرسش مطرح می‌کند که «چنانچه شریعتی امروز را دیده بود یا در این روزگار صاحب تریبون بود؟!...»