سی و چهارمین نمایشگاه کتاب از تاریخ 20 تا 30 اردیبهشت ماه در مصلی تهران با شعار “آینده خواندنی است” برگزار شد. نمایشگاه کتاب تهران هر سال در بخشهای مختلفی برگزار میشود که یکی از این بخشها مختصِ ناشران دانشگاهی است. بخش ناشران دانشگاهی، شامل ناشران خصوصی و انتشارات علمی سازمانها و دانشگاهها و ارگانهای مختلف میشود. در مجموع 194 غرفهی ناشران دانشگاهی در این نمایشگاه حضور داشتند که فضای سه سالن از نمایشگاه به این ناشران اختصاص یافته بود.
علیرغم اینکه مخاطبان بخش ناشران دانشگاهی خاص هستند و معمولا قشر دانشجو در آن حضور دارد، اما نسبت به سالهای پیش هم، دانشجویان کمتری برای بازدید از نمایشگاه آمده بودند که به نظر میرسد، قیمت بالای کتابها و فروش مجازی نیز باعث این کاهش در میزان بازدید شده بود. با گشتوگذاری در غرفههای دانشگاهی و صحبت با مسئولین غرفهها، اغلب ناشران معتقد بودند که فروش کتاب نسبت به سالهای گذشته به شکل چشمگیری کاهش داشته است. انتشاراتیهای بزرگتر از دانلود غیرقانونی pdf کتابها و فروش کپی کتابها در خیابان انقلاب شکایت دارند و کاهش فروش خود را به آن نسبت میدادند. برخی ناشران از اساتید و نحوهی تدریس آنها در دانشگاه گلهمند بودند؛ و اعتقاد داشتند علت کاهش گرایش به کتابهای دانشگاهی، تدریس جزوهمحور توسط اساتید است که سالها بدون بهروزرسانی توسط ایشان تدریس میشود و باعث میگردد، نه تنها دانشجویان بلکه خود اساتید هم زحمت خواندن نسخههای جدید کتابهای رفرنس را تقبل نکنند. ناشران کتابهای زبان، کاهش فروش خود را به گوگل و اپلیکیشنهای آموزش زبان نسبت میدادند با این وجود از فروش خود راضیتر از سایر غرفهها به نظر میرسیدند.
بسیاری از ناشران معتقد بودند تعداد تماشاگران در نمایشگاه بسیار بیشتر از خریداران است و از هر 10 نفر که برای تماشای کتابها جلوی غرفه میایستد، تنها یک نفر اقدام به خرید کتاب میکند. اگرچه از نظر مسئولین غرفهها این پدیده چندان مطلوب به نظر نمیرسید اما تماشای کتاب هم، به نوبهی خود باعث دیدهشدن انتشاراتیها و کتابها میشود.
با وجود تمام آنچه گفته شد نمایشگاه کتاب بستری مناسب بود که در آن اساتید و دانشجویان میتوانستند با ناشران ارتباط برقرار کرده و آثار منتشر شده را بیشتر بشناسند و از دیگرسو، فرصتی برای تعامل میان ناشران دانشگاهی کشور بود. عدم حضور فعال و موثر دانشگاههای کشور در این رویداد سالیانه،
موضوعی است که نیازمند بررسی و پیگیری علت از سوی مسئولین ذیربط دانشگاهی است. به نظر میرسد معاونت پژوهشی بسیاری از دانشگاههای کشور اهمیت حضور در این نمایشگاه را نادیده گرفته و با سهلانگاری از کنار آن عبور میکنند.
از میان انتشارات دانشگاههای کشور 38 دانشگاه همچون دانشگاههای شهید بهشتی، علم و صنعت، دامغان، اصفهان، لرستان، کردستان و ... در نمایشگاه امسال حضور داشتند. دانشگاه شریف و امیرکبیر از غایبان اصلی این بخش به حساب میآمدند. همچنین جای دانشگاههای همدان در این نمایشگاه خالی بود. دانشگاههای همدان طی سالهای گذشته در هیچ یک از نمایشگاههای کتاب همدان حضور نداشته است. علیرغم اینکه بسیاری از اساتید مطرح دانشگاههای همدان در زمینههای مختلفی همچون شیمی و علوم پایه، پزشکی، مهندسی، علوم انسانی، هنر و معماری و ... کتب ارزشمندی را در انتشارات دانشگاههای این استان، به چاپ رسانیدهاند عدم برنامهریزی برای تعامل با دانشجویان و ناشران سایر دانشگاههای کشور، آسیبی است که باعث ناشناختگی و عدم ترقی ناشران دانشگاهی همدان میشود. امید است مسئولین دانشگاههای همدان از این پس با همکاری یکدیگر حضوری فعال و شکوهمند در نمایشگاه کتاب سالهای آتی داشته باشند. قطعا این مهم جز با برنامهریزی و هدفگذاری دقیق مسئولین در درازمدت ممکن نخواهد شد و برای حضور موثر در نمایشگاه سال آینده باید از هماکنون اقدام کرد.
علیرضا مالمیر
http://eradehmellat.ir/fa/News/2233/جای-خالی-دانشگاههای-همدان-در-نمایشگاه-کتاب-امسال