غذا دادن به گربههای خیابانی ممکن است عملی موجّه، مبتنی بر عواطف انسانی، از سر ترحّم و یا عملی پیش پا افتاده به نظر برسد اما غذا دادن به پرندگان و حیوانات آزاد، در بسیاری از شهرهای جهان غیرقانونی است و داشتن حیوان خانگی یا غذا و پناه دادن به حیوانات بیصاحب، بلافاصله فرد را با مسئولیت فردی و اجتماعی مواجه میکند. امروزه وجود جمعیت گربههای خیابانی در شهرهای جهان دو عامل اصلی دارد که عبارت است از رهاسازی حیوانات خانگی و زادآوری گربههای خیابانی.
در بیشتر شهرهای آلمان وجود حیوان خیابانی معنا ندارد و در صورت مشاهده گربه خیابانی، آن حیوان انگلزدایی و عقیم شده و دور از محلات یا در پناهگاه نگهداری میشود. گربههای خانگی الزاماً باید دارای برگه پرداخت مالیات و بیمه و چیپ ردیابی باشند و مشخصات مالک و پرونده بهداشت و سلامت حیوان در آن ذخیره شده باشد. اگر کسی بخواهد گربهاش آزادانه در اطراف خانه گشت زند، مجبور به عقیمسازی گربه است و اگر کسی گربهاش را در خیابان رها کند بین 500 تا 25000 یورو جریمه میشود. در سال 2010 انجمن حمایت از حیوانات شهر برمن آلمان تعداد ده هزار گربه خیابانی شناسایی کرد و آنها را سربار عمومی و خطری بزرگ توصیف کرد که پرندگان را شکار و تعقیب میکنند و بیماریها را گسترش میدهند؛ لذا با تصمیم شورای شهر برمن همه گربههای خیابانی عقیم شدند.
در آمریکا هر ناحیه قوانین خود را دارد اما مبحثی سراسری وجود دارد که کسی که به گربهای بیصاحب غذا یا پناه میدهد تا چه حد حقوق و مسئولیتهای قوانین نگهداری حیوانات متوجه او میشود؟ برخی از ایالات، قوانین «حیوانات وحشی» را بر گربه های ولگرد و غذا دهندگان به آنها اعمال میکنند و برخی مناطق، این حیوانات را ذیل قوانین «حیوانات اهلی» قرار دادهاند و شخص غذادهنده را متوجه این گروه از مسئولیتها و وظایف میدانند اما به طور کلی از منظر اجتماعی غذا دادن به گربههای بیصاحب را ایدهای بد و عمدتاً غیرقانونی میدانند چراکه منجر به تکثیر آنها در شهر میشود که خود تهدیدی برای سلامت عمومی است زیرا آنها فاقد کنترلهای بهداشتی هستند و میتوانند ناقل بیماریها باشند. گربه ها قلمروشان را دائماً با ادرار علامتگذاری کرده و صداهایی در فضای شهری تولید میکنند که برای برخی از افراد آزاردهنده است و فضولاتی تولید میکنند که برای مناطق مسکونی مشکلساز و بیماری زا است. از سوی دیگر مردم، حتی با بهترین نیّت، به گربهها غذاهایی میدهند که نه فقط ارگانیک نیستند بلکه گاهی میتوانند برای سلامت حیوان خطرناک باشند. همچنین به مکانهایی که به گربهها غذا داده میشود گربههای بیشتری جذب شده و در آن حوالی پرسه زده و تکثیر میشوند و بیماریها را به یکدیگر منتقل میکنند. با افزایش تعداد گربهها، تغذیه آنها برای همان اشخاص خوش نیت نیز دشوار یا غیرممکن میشود و این ماجرا به گرسنگی و آوارگی گربهها و تولههایشان در دیگر محلات منتهی میشود. با این استدلالات است که غذا دادن به گربههای خیابانی در بسیاری از نواحی آمریکا غیر قانونی و ممنوع است. در پاییز 2021 در شهر وید در آمریکا قانونی تصویب شد که غذا دادن به گربههای خیابانی 500 دلار جریمه خواهد داشت. حین تصویب این قانون از سوی یک استاد زیستشناسی شهر عنوان شد که هر سال دهها هزار پرنده و حیوانات کوچک این شهر توسط گربههای خیابانی کشته میشوند.
بنا بر تحقیقی که اخیراً در دانشگاه تیلبرگ هلند توسط دو محقق به نامهای سامسن و تروبورست انجام شد، گربه های خیابانی برای 370 گونهی جانوری تهدیدی جدی هستند و در هلند سالانه تا 140 میلیون حیوان توسط گربههای خانگی شکار میشود. بنا بر گفته این محققان، گربهها به دلیل تعدادشان، حتی بدون کشتن، به حیات وحش آسیب میرسانند، زیرا باعث افزایش استرس و کاهش جوجهآوری پرندگان میشوند ضمن آنکه بیماریهای مسری به همراه دارند. به گفته سامسن، مردم با غذا دادن به گربههای خیابانی احتمالاً قصد آسیب رساندن به حیات وحش را ندارند، اما نتیجهای که حاصل میشود جز این نیست. در همسایگی ایران، شهرداری دوبی در سال 2021 با ارسال نامه به سیصد هزار خانه اعلام کرد که تغذیه حیوانات ولگرد از جمله گربه های خیابانی ممنوع است و 500 درهم جریمه دارد و تکرار آن پیگرد قضائی خواهد داشت.
بنا به تحقیقات جدید، گربهها سالانه تقریباً دو و نیم میلیارد پرنده و دوازده میلیارد پستاندار را در جهان میکشند. متاسفانه گربههای خیابانی، زندگی سخت و عمر کوتاهتری دارند. از آنجا که آنها به همه جا سرک میکشند، معمولاً بدنشان حامل انگلها و پوستشان حاوی کک است، گاهی به هاری مبتلا میشوند و تعداد زیادی از آنها به طرز دلخراشی با اتومبیلها تصادف میکنند، با این حال، زاد و ولدشان سریع است به طوری که یک گربه ماده و فرزندانش میتوانند طی 7 سال به تعداد چهارصدهزار گربه افزایش یابند.
گربهها ذاتاً شکارچی هستند و همزمان با تغذیه در شهر، به شکار حیوانات شهر نیز میپردازند. با کمی دقت در زوایای معابر و ساختمانها، به آسانی میتوان بقایای پرندگان شکارشده توسط گربههای ساکن در شهرها را مشاهده کرد. با گسترش شهرهای ایران طی یک قرن اخیر، تعداد گربههای خیابانی ایران دهها برابر قدیم شده است و همانطور که سگهای بیصاحب، طی دو دههی اخیر، تنوع و شمار حیات وحش حومه شهرها را تقریباً نابود کرده است، گربههای خیابانی نیز بی سر و صدا همپای گسترش شهر، زیاد و زیادتر میشوند. امروزه چنین به نظر میرسد که گویی گربهها عناصری طبیعی در خیابانها، کوچهها، محلات و فضای شهرکهای جدید و قدیم هستند درحالی که اینگونه نیست و گربهها پیش از گسترش جدید شهرها و شهرکها، به طور طبیعی در آن مکانها ساکن نبودهاند. گربهها نه فقط برای حیات وحش شهری به ویژه پرندگان، بلکه برای سلامت انسانها و بهداشت فضاهای فشردهی زیست شهری از جمله آپارتمانها نیز تهدیدی واقعی هستند. بی شک برخی از شهروندان مهربان، به گربههای خیابانی، غذا (در واقع پسماندههای غذایی) میدهند به طوری که میتوان آثار غذا دادن را در حاشیه پیادهروها، داخل پارکینگ آپارتمانها و کنار سطلهای زباله دید، اما این کار باعث افزایش جمعیت گربههای خیابانی و تداوم آسیبها خواهد شد و تغییر آن نیازمند تصمیمات فرهنگی، حقوقی و اجرایی در جهت وضع قوانین جدید، آگاهیرسانی به شهروندان، عقیمسازی اکثریتی از گربههای خیابانی و استفاده از زبالهدانهای مدرن است. با این حال، یکی از ضروریترین و در دسترسترین اقدامات در این زمینه، همکاری فرهنگی شهروندان از طریق تغییر نگرش به موضوع و غذا ندادن به حیوانات آزاد، از جمله گربههای خیابانی است؛ عملی آگاهانه که به نفع گربهها، پرندگان و انسانها خواهد بود.
محمدمهدی احدیان
http://eradehmellat.ir/fa/News/2145/غذا-دادن-به-گربههای-خیابانی-به-نفع-آن-ها-نیست