بحران آلودگی هوا، جدی‌ترین پیامد تخریب محیط‌زیست است که امنیت شهروندان را از جنبه‌های مختلف سلامتی، اقتصادی و اجتماعی با مشکل مواجهه کرده است. دو منشأ اصلی آلودگی هوا یکی گردوغبار ناشی از پدیده فرسایش خاک و دیگری افزایش آلاینده‌های جوی (ذرات معلق ناشی از سوخت‌های فسیلی و آلودگی‌های صنایع) است، اگرچه عوامل دیگری همچون تغییر اقلیم، کاهش ضخامت لایه ازن، عوامل فرامرزی و ... نیز در ایجاد این مشکل نقش به سزایی دارند. در اینفوگرافیک این هفته که توسط خبرگزاری ایمنا تهیه‌شده است به بررسی علت بروز آلودگی هوا، اثرات و توصیه‌های بهداشتی در مواجهه با آلودگی هوا پرداخته است.
آلودگی هوا تهدیدی برای سلامتی هم شهروندان است. در چندین هفته گذشته در تهران به مرز خطرناک و ناسالم برای همه گروه‌ها رسید و در سایر شهرها برای گروه‌های آسیب‌پذیر، سالمندان و کودکان مشکلاتی را به وجود آورد که توصیه می‌شود علاوه بر کاهش فعالیت و در خانه ماندن در روزهای آلوده، از شیر و لبنیات، میوه و سبزی‌ها و مایعات بیشتر مصرف شود.
با تشدید آلودگی هوا صنایع آلاینده تعطیل می‌شود که باعث افزایش بیکاری و کاهش فعالیت اقتصادی در جامعه می‌شود.
در سال‌های اخیر آلودگی هوا در ایران به یک بحران جدی تبدیل‌شده است که متأسفانه عدم توجه دولت به عوامل ریشه‌ای آلودگی هوا در آینده منجر به بحران اجتماعی و اقتصادی در مناطق مختلف کشور خواهد شد. آلودگی هوا از مسئولیت‌های اصلی حاکمیت است که باید در قبال آن پاسخگو باشد و پیگیر اجرایی شدن قانون هوای پاک از دستگاه‌های متولی باشد. طبق قانون هوای پاک 20 دستگاه متولی اجرایی این قانون هستند که هیچ‌گونه اقدام مؤثری دراین‌خصوص نداشته‌اند. عملکرد و راهکارهای ارائه‌شده برای کاهش و جلوگیری از آلودگی هوا از سوی حاکمیت و دولت مقطعی و ناکارآمد و متناسب با وضعیت بحرانی کشور نیست. با افزایش مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا و اثرات منفی بر مسائل بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی در جامعه همه شهروندان باید مطالبه گر هوای پاک باشند. در این شرایط وظیفه حکومت و دولت است که برای رفع هر تهدیدی و حمایت از شهروندانش اقدام کند و امنیت آن‌ها را تأمین و تضمین کند.
29 دی‌ماه روز ملی هوای پاک نام‌گذاری شده است، امسال نیز مانند رسم هرساله سازمان حفاظت محیط‌زیست به انتخاب یک شعار “تحقق هوای پاک، حقوق عامه، اراده ملی” به‌جای آموزش و فرهنگ‌سازی در این روزهای خاکستری بسنده کرده است.
مهشید قاسمی