طی چهار ماه اخیر تعدادی از افراد حاضر در تحرکات اخیر اجتماعی، درگیر فرایندهای مختلفی ازجمله بازجویی، دستگیری و تعهد، بازداشت، توقیف تجهیزات الکترونیکی، بازرسی منزل، انواع حبس، وثیقه گذاری، پرداخت جریمه یا دیگر مجازات و احکام صادره از سوی نهادهای مختلف امنیتی و انتظامی و قضایی، شدند. حالا شاهد هستیم که در شبکههای مجازی از سوی افرادی که هرکدام دریکی از موقعیتهای فوق قرار داشتند، انتقال تجارب و به دنبال آن توصیههایی به دیگر افراد صورت میگیرد.
اما چرا در پذیرش دربست این توصیهها، باید محتاط و محافظهکار بود و آنها را در حد روایت یک تجربه پاس داشت؟
ابتدا از اماواگرهای مقدماتی، مثل ناشناس بودن برخی از راویان و واعظین، همینطور عدم اطمینان از صحتوسقم و چندوچون روایتهای آنها میگذریم و فرض را بر تأیید و اطمینان از روایتِ تمام روایت کنندگان میگذاریم. پسازآن بسیار ابراز خشنودی میکنیم که با هر مانع و مشکل، فرصتی دست میدهد تا برخی آسیبدیدگان و متاثرین از اتفاقات ذکرشده، بتوانند تجارب و نظرات خود را به دیگران منتقل کنند.
اما ازآنجاکه سیاست امری پیچیده است، سیاست ورزیدن نیز نیاز به ذهنهای پیچیده و پردازشهای پیچیده برای طی مسیری پیچیده دارد؛ لذا در سیاست نمیتوان با استقبال از سادهسازی یا تقلیلگرایی، باهدف انتقال، دست به یکسانسازی مفاهیم و پدیدههای پیچیده بزنیم و بهسادگی نتیجهگیری کنیم.
فرایند و سرنوشتی که افراد دخیل یا دستکم افراد متهم به دخالت در اعتراضات اخیر، تجربه میکنند، به عوامل و مؤلفههای مختلفی بستگی دارد. هرکدام از این عوامل ازجمله اینکه در کدام استان، منطقه، شهر یا روستایی اتفاق افتاده است؛ برخورد انتظامی و امنیتی از سوی کدام نهاد صورت گرفته است؛ در معرض چه اتهاماتی قرار داشتهاند؛ متهم چه کسی است و چه سوابقی از انواع کنش مدنی دارد؛ چندساله است؛ جنسیت و قومیت او چیست؛ فضای اجتماعی و سیاسی جامعه در چه وضعیتی است؛ دولت در چه موقعیتی در داخل و خارج است؛ در فرایند برخورد با فرد، وی چه رفتار و واکنشی با مسئولان و نیروهای امنیتی و انتظامی در پیشگرفته است؛ رسانهایشدن یا نشدن خبر مربوط به فرد؛ آمادگی و برخورداری از توانایی و دانش و مهارت لازم در مدیریت مسائل؛ عضویت در تشکیلات رسمی؛ ویژگیهای روانشناختی و جسمی فرد؛ ظرفیت فرد برای مواجهه با چالش یا مشکلی اینچنین در زندگی خانوادگی؛ حتی فرد یا افراد مسئولی که در طی فرایند با آنها مرتبط یا مواجه میشود؛ همهوهمه بخشی از عواملی هستند که میتواند روی فرایند و سرنوشت پرونده وی تأثیر بگذارد؛ لذا انتقال تجارب اگر با اصرار بر ترسیم نمایی یکسان از قضیه و به دنبالش ارائه قاطع برخی توصیهها، صورت گیرد؛ بیتردید از ناپختگی و بیتجربگی و سادهانگاری ناصح برمیخیزد و نیاز به تأمل گوینده و شنونده دارد.