پله اسطوره برزیلی فوتبال دنیا و تنها شخصی که توانسته 3 بار قهرمان جام جهانی شود، روز پنجشنبه 19 دسامبر 2022 بر اثر سرطان روده بزرگ در سن 82 سالگی و در بیمارستان آلبرت اینشتین برزیل چشم از جهان فرو بست تا دنیای فوتبال 26 ماه پس از درگذشت دیگو آرماندو مارادونا، دیگر اسطوره ابدی اش را نیز از دست بدهد. خانواده اش در پستی در اینستاگرام مرگ او را این چنین خبر دادند: الهام بخشی و عشق، مسیر پادشاه پله را که امروز در آرامش درگذشت، برجسته کردند
پله در مسیرش، دنیا را با نبوغ خود در ورزش مسحور کرد، موجب توقف یک جنگ شد، در تمام دنیا به کارهای بشردوستانه پرداخت و چیزی را اشاعه داد که باور داشت بهترین درمان برای همه مشکلات ما است؛ عشق. پیام او، امروز میراثی برای نسلهای بعد است.
عشق، عشق و عشق، تا ابد
پله نه تنها پادشاه فوتبال بود، بلکه جنجال برانگیز نیز بود. این ستاره فوتبال در سراسر جهان به دلیل عملکردهای ورزشی استثنایی خود تجلیل می شد، اما گاهی نیز در برزیل مورد انتقاد شدید قرار می گرفت. دلیل این امر مواضع بحث برانگیز او در دوران بازیگری و پس از آن از جمله انفعال، محافظه کاری و بی تفاوتی نسبت به مسائل مهم جامعه و کشورش بود. مسیری که پله در طول زندگی اجتماعیاش انتخاب و طی کرد، نشان از آن داشت که او تصمیم گرفته با همه دولتهای برزیل فارغ از خاستگاه سیاسیشان کنار بیاید.
هرچند این موضوع همواره برایش نقدهای تندوتیزی را در پی داشت. یکی از تندترین نقدهایی که به سیاستهای پله وارد است، مربوط به منفعلبودن او درباره نژادپرستی در برزیل است. انتقاد اصلی مربوط به دوره دیکتاتوری نظامی (1964-1985) بود. هنگامی که ژنرال امیلیو گاراستازو مدیچی در سال 1969 به قدرت رسید، سرکوب را در برزیل که در آن آزادی ها به حالت تعلیق درآمده بود و شکنجه مخالفان گسترده بود، افزایش داد. حکومت نظامی برای پنهان کردن جنایات خود به موفقیتی درخشان در صحنه بین المللی نیاز داشت. پس پیروزی در جام جهانی 1970 مکزیک به اولویت آن تبدیل شد.
او مشهورترین چهره انسانی در جهان بود
حضورش بقدری تاثیرگذار بود که برای بازیش در نیجریه، زمانی که این کشور در بحبوحه جنگ داخلی وحشیانه با ایالت جدایی طلب بیافرا قرار داشت 48 ساعت آتش بس اعلام شد. برای مدیچی، تصاحب تصویر او بسیار مهم بود. با نزدیک شدن به مسابقات، دیکتاتور، پادشاه فوتبال را در پوسترهای تبلیغاتی خود همراه با شعارهای ملی گرایانه “برزیل: دوستش داری یا ترکش می کنی” و “هیچ کس نمی تواند جلوی این کشور را بگیرد” قرار داد. اتفاقی که مجله معروف «ورلدساکر» در سال 2013 از آن بهعنوان «موفقترین عملیات تبلیغاتی در تاریخ ورزش» یاد کرد؛ ولی همان تصاویر بلای جان پله معروف شد. بسیاری با انتشار عکسهای پله در کنار گاراستازو مدیچی با طعنه و کنایه به او نوشتند: «هیچ گلی نمیتواند چنین عکسی را پاک کند؛ پله و گاراستازو مدیچی، دیکتاتور برزیلی که دستکم 431 نفر در آن زمان به دست دولتش کشته شده بودند، در یک قاب کنار همدیگر». در سال 1995، فرناندو هنریکه کاردوسو، رئیس جمهور برزیل، پله را به عنوان وزیر فوق العاده ورزش منصوب کرد و او در این سمت را تا سال 2001 باقی ماند.
برنده سه بار جام جهانی در طول دوران حضورش در این نقش، قانونی را برای کاهش فساد در فوتبال برزیل پیشنهاد کرد اقدامی که در ادامه « قانون پله» نامیده شد. با اجرای« قانون پله» فوتبال در برزیل از فسادی که مدتها این ورزش را احاطه کرده و در نتیجه طی چندین دهه از بازیکنان سوء استفاده کرده بود، رها شد. این قانون علاوه بر رفتار با بازیکنان با احترام بیشتر و اطمینان از معقول بودن برنامه ها، ساختار و فرصت های بیشتری را برای صادقانه تر کردن تجارت فوتبال برزیل فراهم می کند. با پاکسازی سیستم سوء مدیریت قبلی و خلاص شدن از شر پولشویی ها، علاقه سرمایه گذاران برزیلی و بین المللی به سرمایه گذاری باشگاه ها افزایش یافت، و این مزایا از زمان استقرار “قانون پله” حاصل شده است.
پله در مصاحبه ای از خود در برابر منتقدانش دفاع کرده و گفت که ترجیح می دهد در مورد موضوعاتی مانند نژادپرستی اظهار نظر ظریف تری داشته باشد. در اظهاراتی که در مقاله ای در سال 2020 در روزنامه اسپانیایی El Pais ذکر شد، او گفت که او را میمون و بدتر از آن خطاب کرده اند، اما اهمیتی نمی داده است. من ترجیح دادم برای خانواده و طرفدارانم الگو باشم. این مبارزه ی من است. او همچنین یادآوری کرد که در مورد مسائل مهم نیز صحبت کرده است، مانند تقدیم هزارمین گل حرفه ای خود در سال 1969 به کودکان برزیلی که از گرسنگی رنج می بردند.
او گفت: مطمئنم که برای کمک به برزیل در فوتبال و شیوه زندگیم بیشتر از بسیاری از افرادی که در سیاست امرار معاش می کنند، کار انجام داده ام. و اگرچه برخی او را به خاطر عدم صحبت در مورد نژادپرستی مورد انتقاد قرار می دهند، برخی دیگر می گویند که مشاهده یک مرد سیاهپوست در چنین سطحی همواره الهام بخش بوده است.
حامد نامجو