شناسنامه:
معرفی کتاب امید علیه امید
نویسنده: نادژدا ماندلشتام
مترجم: بیژن اشتری
تعداد صفحات: 620
نشر: ثالث

«امید علیه امید» نوشته نادژدا ماندلشتام، نویسنده روسی (1980-1899) و تصویری از شرایط سخت زندگی روشنفکران منتقد حکومت در دوران شوروی سابق را به نمایش می‌گذارد. نادژدا ماندلشتام در این کتاب به شرح زندگی خود و همسر شاعرش، اوسیپ ماندلشتام در فاصله سال‌های 1934 تا 1938 می‌پردازد. همسر او از منتقدان نظام حاکم شوروی بود و سرانجام در اردوگاه‌های کار اجباری در سیبری جان باخت. زمانی که ماندلشتایم، این کتاب را نوشت، امکان چاپش در شوروی فراهم نبود. پس آن دست‌نوشته‌ها پنهانی به خارج از شوروی منتقل، به انگلیسی ترجمه و منتشر شدند. 
نادژدا ماندلشتام در کتاب امید علیه امید، زندگی پرفرازونشیب وی در روسیه استالینی را به تصویر کشیده و دراین‌بین، شرح‌حال غم‌انگیز بسیاری از ادیبان و روشنفکرانِ دیگر روس در دوره حکمرانی حزب کمونیست بر شوروی را نیز بیان نموده است. روشنفکران و هنرمندان قشری بودند که بیش از سایرین فشار دستگاه حذف و سرکوب استالینی را بر شانه‌های خود احساس می‌کردند. استالین نویسندگان را «مهندسان روح» لقب داده بود، و برای رسیدن به آرمان‌های سوسیالیستی خود حسابی ویژه روی قلم ایشان که به عقیده او باید در خدمت اهداف و آرمان‌های حزب می‌چرخید، بازکرده بود. پس عجیب نبود که دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی‌اش با حساسیتی دیوانه‌وار شعرا و نویسندگان مطرحِ وقت را زیر نظر داشتند. دراین‌بین، سانسور آثار کمترین مجازات ممکن بود؛ سرنوشتی که در انتظار غالب نویسندگان، شعرا و هنرمندانِ نافرمان، سرکش و یا احیاناً معترض و منتقد بود، مرگ و یا دست‌کم تبعید به اردوگاه‌های کار اجباری بود.
ماندلشتام ضمن روایت سرگذشت پرماجرا و تأثربرانگیز همسرش، تصویری گیرا و پرجزئیات از محافل هنری و ادبیِ روسیه‌ در زمان حکمرانی استالین ارائه داده است. در این کتاب تاریخی/زندگینامه‌ای، شخصیت‌های نام‌آشنایی ایفای نقش می‌کنند: از جمله آنا آخماتووای شاعر و میخاییل بولگاکفِ داستان‌نویس.
نادژدا نه صرفاً «همسر اوسیپ ماندلشتام بزرگ»، بلکه خودْ نیز نویسنده‌ای چیره‌دست با روحیات شاعرانه بوده است. به همین سبب نیز، کتاب “امید علیه امید” صرف‌نظر از جذابیت‌های تاریخی و جامعه‌شناختی، از منظر ادبی نیز اثری ارزشمند به شمار می‌رود