تهیه: مهشید قاسمی
این نکته بر کسی پوشیده نیست که اهمیت حفظ خاک، مهمترین عنصر و ضامنِ تأمین امنیت غذایی در هر کشور است. متأسفانه در ایران میزان فرسایش و نابودی خاک 5 برابر استاندارد جهانی است و سالانه بین 2 تا 4 میلیارد تن خاک کشور فرسایش می‌یابد، که برای ترمیم این حجم فرسایش باید بیش از 3 میلیون سال منتظر فرسایش سنگ‌ها و تشکیل خاک شویم. مبلغ خسارتی که سالیانه از ناحیه‌ی فرسایش خاک به کشور تحمیل می‌شود بیش از 56 میلیارد دلار (بیشتر از میزان فروش نفت کشور) است.
مسئله فرسایش و آلودگی خاک و پدیده فرونشست زمین، بسیار بحرانی است و از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیط زیستی، سیاسی و حتی امنیتی بسیار نامطلوب و غیرقابل قبول است، چرا که خاک یک عنصر تجدیدناپذیر است. حتی در کشورهای توسعه‌یافته که مشکل کمتری در این عرصه دارند، فرسایش خاک به عنوان یک بحران جدی محیط زیستی و مانعی برای رسیدن به توسعه پایدار مطرح می‌شود و تهدیدی برای مسائل اجتماعی و اقتصاد ملی کشورها محسوب می‌گردد.
علاوه بر فرسایش خاک به صورت طبیعی و غیرطبیعی (ناشی از فعالیت‌های انسانی)، قاچاق و صادرات خاک از موضوعات قابل بحث در امنیت ملی و تمامیت ارضی است. با تصویب لایحه حفاظت از خاک و با توجه به ماده 21 این قانون، انتقال و فروش خاک به خارج کشور ممنوع است. با وجود قوانین ممنوعیت صادرات خاک و برخوردهای قانونی نهادهای مسئول و البته تکذیب قاچاق خاک توسط مسئولین باید پذیرفت همچنان قاچاق خاک در سال‌های اخیر به کشورهای حاشیه خلیج فارس صورت می‌گیرد.
خبرگزاری علم و فرهنگ اینفوگراف¬هایی با موضوع خاک منتشر کرده است که ضمن اشاره به اهمیت حفظ خاک به چالش‌های مرتبط با خاک در سال 2050 اشاره می‌کند. چالش¬هایی که در حال حاضر در ایران نیز با آنها درگیر هستیم و به رغم همه هشدارهای کارشناسان و متخصصان همچنان روش‌های غلط و استفاده نابخردانه از منابع ملی و طبیعی کشور صورت می‌گیرد. وضعیت بحرانی منابع طبیعی کشور نتیجه سیاست‌گذاری غلط و سو مدیریت دولت‌های مختلف است، که به نظر نمی‌رسد در طی سه سال باقی‌مانده اهداف سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 محقق گردد.