کتاب “کودتا” نوشته نویسنده سرشناس تاریخ معاصر ایران، یرواند آبراهامیان می‌باشد. این کتاب در مورد کودتایی صحبت می‌کند که همه ما اسم آن را حداقل یک‌بار شنیده‌ایم. کودتای 28 مرداد سال 1332 که طی آن دولت دکتر مصدق سرنگون شد و محمدرضا شاه پهلوی به شکلی استبدادی حکومت را بر دست گرفت. کتاب “کودتا” با محوریت موضوع نفت و ملی شدن این صنعت، به عوامل این کودتا و نقش کشورهای اروپایی و مخصوصاً آمریکا و تأثیر روابط ایران و آمریکا می‌پردازد.

در این کتاب، “یرواند آبراهامیان” در چهارفصل زیر صحبت می‌کند:

1. ملی شدن صنعت نفت

2. مذاکرات انگلیس و آمریکا

3. کودتا

4. میراث

کتاب “کودتا” رازهای زیادی را راجع به کودتای 28 مرداد برملا می‌کند. تأثیرات قدرت‌های بیگانه در آن دوران و نقش تبلیغات را هم به‌خوبی تفسیر می‌کند که می‌تواند کتاب بسیار جذابی برای کسانی باشد که می‌خواهند راجع به تاریخ کشورشان اطلاعات دقیق و کارشناسانه‌ای داشته باشند.

قسمتی از کتاب کودتا

ملی شدن زمینه‌ساز آغاز مبارزه‌ای با ماهیت بردوباخت شد. از دیدگاه مصدق و ایران، ملی شدن به معنای حاکمیت ملی و حاکمیت ملی نیز به معنای کنترل و نظارت بر اکتشاف استخراج و بهره‌برداری از نفت بود؛ اما از نظر بریتانیا و شرکت نفت انگلیس و ایران، معنای ملی شدن دقیقاً برعکس بود. این اقدام از دیدگاه آنان به مفهوم ازدست‌دادن نظارت بر اکتشاف استخراج و بهره‌برداری از همان نفت بود. ستیزهای سیاسی معمولاً جایی برای مصالحه هم باقی می‌گذارند؛ اما این مناقشه فضای بسیار اندکی را باقی گذاشته بود. کنترل و نظارت یا باید - آن‌گونه که مصدق پافشاری می‌کرد - در اختیار ایران قرارمی گرفت و یا - همان‌طور که بریتانیا نیز سرسختانه تأکید می‌ورزید - باید تحت کنترل بریتانیا و یا حداقل خارج از کنترل ایران قرار می‌گرفت.