به گزارش حاما نیوز و به نقل از آرمان ملی؛ کوروش الماسی، محقق و پژوهشگر در یادداشتی با عنوان روابط خارجه و میدان شوش، عنوان کرد: اجازه دهید حداقل در عالم خیال و به منظور درک شفاف روابط خارجه، »دیدگاه دایی جان ناپلئونی« را با وجود انکارناپذیری، در پرانتز قرار دهیم.
اگر بپذیریم که نتایج و پیامدها، کاربردی و معتبرترین معیار برای ارزیابی تصمیم ها و رفتار انسانی)سیاسی( است، آنگاه، چهار دهه روابط خارجه پرهزینه و پرتنش، جز اینکه نتیجه گیری کنیم که راهبرد روابط خارجه کاربردی نبوده، راهی پیش روی ما نمی گذارد.
بنابر شواهد تجربی، تصمیمها و رفتار متولیان در عرصه روابط خارجه نه تنها موفق نبوده بلکه کشور را متحمل هزینه های گزاف کرده است. اینکه روابط خارجه در چهار دهه گذشته پیوسته متشنج و پرهزینه بوده بر کسی پوشیده نیست، اما با نگاهی گذرا به روابط بین کشورها درمی یابیم که بیشتر کشورهای کوچک و بزرک با وجود »تضاد منافع ملی«، روابط خارجه نسبتا سودمندی دارند.
اینکه تنها تعداد اندکی از کشورها به دلایلی، »توانایی« برقراری روابط بدون تنش و سودمند با دیگر کشورها را ندارند. اجازه دهید به منظور درک کاربردی روابط خارجه، مقایسه ای رفتار شناسانه میان رفتار اقشار گوناگون با رفتار میان کشورها و دولتها داشته باشیم. برای پرهیز از سوءتفاهم، باید تاکید شود این مقایسه رفتار شناسانه به منظور تبیین موضوع ارائه می شود و به هیچ وجه قضاوت یا ارزیابی اخلاقی نیست.
معمولا رفتار و برخورد افراد، در محله هایی)شوش، خاک سفید، توپخانه و...( که مردم در آنجا شرایط اقتصادی، آموزشی، تحصیلی، رفاهی و... ضعیفی دارند، با دشواری ها و چالش های شخصی و اجتماعی بسیار »احساسی« است.
به عبارتی، در اینگونه محله ها، انواع هیجانات، واکنشها و بعضا تعصبات مبنای شیوه برخورد با انواع دشواریها و چالشها روزمره است. اما در محله هایی که مردم از رفاه، آموزش، شرایط اقتصادی، تحصیلات عالی و... بهتری برخوردار هستند، برخورد با انواع دشواری ها و چالش های روزمره همراه با آرامش، گفتگو، پرهیز از خشونت، تامل، برنامه ریزی و... است. 4
به بیانی کاربردی نوع و چگونگی برخورد با انواع چالشها و دشواریها تابع برخی مولفه ها )آموزش، تحصیلات، رفاه نسبی و...( است. آیا خطاست اگر چهار دهه روابط خارجه پرتنش و پرهزینه را ناشی از »فقدان خرد ملی« در مدیریت انواع امور و چالشها در روابط خارجه تلقی کنیم؟ یا به زبان عامیانه آیا نمی توان ادعا کرد که متولیان روابط خارجه توانایی »مدیریت علمی و خرد بنیاد« روابط خارجه را بلد نیستند؟ یا »آموزش ملی« برای مدیریت روابط خارجه را طی نکرده اند؟
اینکه روابط بین الملل میدان تقابل دشمنان است، به هیچ وحه تولید اذهان برخی صاحب منصبان وطنی نیست، بلکه ساختار روابط خارج از ابتدای تشکیل کشورها مبتنی بر تقابل و نبرد میان کشورها بنا شده است. بی شک بنیادیترین مسأله در مدیریت روابط خارجه این است که متولیان روابط خارجه توانایی تولید قدرت را ندارند، چون اساسا درکی کاربردی از چیستی قدرت ندارند، چراکه عملکرد مدیریت روابط خارجه مبتنی بر احساسات و حفظ منافع جناحی بوده است. ظاهرا برخی از عناصر متنفذ مدیریت روابط خارجه به این درک و تحلیل نرسیده اند که حتی برای حفظ منافع جناحی، باید به »خرد و نه احساسات« تکیه زد.
بنابر دلایل متعدد، یک تحلیل خرد بنیاد به ما نشان می دهد که روسیه شانس چندانی برای مقابله با غرب ندارد. به این دلیل ساده که تمرکز قدرت در ساختار مدیریت سیاسی روسیه همانند قرون پیشین بسیار متمرکز و مبتنی بر اراده و خرد فردی است. به عبارتی، »حکمرانان روسی هیچ درک کاربردی از چیستی قدرت در جهان خرد بنیاد معاصر ندارند.
« اینکه »قدرت کارآمد و پایدار سیاسی در جهان خرد بنیاد معاصر، از اراده و منویات افراد منفک و تبلور اراده و خرد جمعی است.« به بیانی، در روسیه همانند کشورهای در حال توسعه، خرد جمعی که سرچشمه قدرت سیاسی در جهان توسعه یافته معاصر است، هنوز بلوغ نکرده است. به گواه شواهد و دلایل متعدد، »روسیه یک کشتی در حال غرق است«و بی شک همراهان بی محاسبه روسیه نیز آینه ای همچون روسیه خواهند داشت.